Situational awareness: oversimplificatie van de werkelijkheid

Situational awareness appears to be an attractive term to describe attentiveness when performing complex tasks in an operating theatre, as its meaning seems clear and it is considered useful. It is embraced for describing human behaviour in the aftermath of incidents and appears to provide a clear explanation of what went wrong. But it actually describes a wide range of aspects of human behaviour and therefore comprises a risk of oversimplification. As a consequence, hasty and unwarranted conclusions may be drawn about a complex situation, especially where its outcome is known, leading to hindsight bias. To understand what happened, it is necessary to reconstruct the entire situation as it evolved at the time, considering all the activities, people, circumstances and equipment involved. People are always part of a system, so the proposed monitoring devices will be of only limited use in preventing adverse events.

Conflict of interest and financial support: none declared.

In het artikel over ‘situational awareness’ elders in het NTvG (A8656) gaan de auteurs in op een bekend fenomeen in het veiligheidsdenken. Zij trachten het begrip ‘situational awareness’ (SA) nader te determineren en betogen dat technieken die behulpzaam kunnen zijn bij de informatievoorziening, het bewustzijn kunnen verhogen. De auteurs leggen de focus op het kunnen overzien van situaties in de operatiekamer. Zij pleiten voor extra aandacht voor training in de opleiding van chirurgische disciplines, zodat de SA in de operatiekamer verbetert. Ze onderbouwen hun betoog hoofdzakelijk met literatuur uit de medische omgeving.

Hoewel deze redenering aantrekkelijk klinkt, leidt het betoog naar overhaaste conclusies en is het de vraag of de adviezen werkelijk zullen leiden tot een verbetering en tot een veiligere werkomgeving.