Radiotherapie voor speekselvloed bij amyotrofische laterale sclerose en de ziekte van Parkinson*

Onderzoek
Louis A.M. Scherrenberg
Lukas J.A. Stalpers
Hepke F. Grupstra
Anneke J. van der Kooi
Caro C.E. Koning
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A3868
Abstract

Toets voor nascholing (verlopen)

Aan dit leerartikel was een toets gekoppeld waarmee je nascholingspunten kon verdienen.

Bekijk de toets

Samenvatting

Doel

Onderzoeken of de speekselvloed bij amyotrofische laterale sclerose (ALS) en de ziekte van Parkinson kan worden geremd door bestraling met een relatief lage dosis van de grote speekselklieren.

Opzet

Retrospectief onderzoek.

Methode

53 patiënten die in de periode januari 1996-december 2008 de afdeling Radiotherapie van het Academisch Medisch Centrum, Amsterdam bezochten, werden 1 of meerdere keren lokaal bestraald wegens speekselvloed. 43 van hen hadden ALS en 10 de ziekte van Parkinson. De bestralingsdosis bedroeg 12 Gy in 2 fracties. De klinische respons en bijwerkingen werden gescoord volgens vooraf gedefinieerde criteria.

Resultaten

Na de 1e bestraling werd een partiële of complete respons bereikt bij 35 (66%) patiënten. De gemiddelde overlevingsduur na de 1e bestraling voor alle patiënten was 13,7 mnd, voor ALS-patiënten 11,6 mnd en voor Parkinson-patiënten 26,8 mnd. De gemiddelde duur van succesvolle palliatie was 6,9 mnd bij ALS en 6,5 mnd bij de ziekte van Parkinson. Dat betekent dat de speekselvloed van deze ernstig zieke patiënten gemiddeld gedurende respectievelijk 50% en 25% van hun nog resterende levensduur gepallieerd kon worden. De gemiddelde duur tot herbestraling was 11,9 mnd. Ook deze 2e bestraling gaf bij 21 van de 26 patiënten (81%) een respons, maar dit was meestal (bij 62%) maar een gedeeltelijke respons. 10 patiënten hadden tijdelijk last van geringe of matig ernstige bijwerkingen, zoals taai slijm, droge mond of lichte lokale pijn.

Conclusie

Lage-dosisradiotherapie was bij twee derde van de patiënten met ALS of de ziekte van Parkinson een effectieve, niet complexe en snelle palliatieve behandeling van speekselvloed, met geringe toxiciteit.

Auteursinformatie

*Dit onderzoek werd eerder gepubliceerd in Gamma Professional (2010;1:8-13) met als titel ‘Radiotherapie tegen speekselvloed bij amyotrofische laterale sclerose (ALS) en de ziekte van Parkinson’. Afgedrukt met toestemming.

AMC/Universiteit van Amsterdam, Amsterdam.

Afd. Radiotherapie: L.A.M. Scherrenberg, BSc, radiotherapeutisch laborant; dr. L.J.A. Stalpers, radiotherapeut; prof.dr. C.C.E. Koning, radiotherapeut.

Afd. Revalidatiegeneeskunde: drs. H.F. Grupstra, revalidatiearts.

Afd. Neurologie: dr. A.J. van der Kooi, neuroloog.

Contact L.A.M. Scherrenberg, BSc (a.m.scherrenberg@amc.uva.nl)

Verantwoording

Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 19 december 2011

Onderzoek in de palliatieve zorg
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties