Taboes en Belangen
Al jaren is er overeenstemming over het feit dat de medische zorg in Nederland beter georganiseerd moet worden, wil het systeem niet vastlopen. Taboes en belangen lijken de noodzakelijke verandering echter te verhinderen.
Optimale Zorg – Dappere Dokters en het NTvG hebben auteurs met verschillende expertise gevraagd om op persoonlijke titel te schetsen welke concrete keuzes aan de politiek, beroepsgroep, patiëntenorganisaties en anderen kunnen worden voorgelegd. Je vindt hun betogen hier online; later gaan we ze in beperkte oplage gebundeld uitgegeven. Wij verwachten dat ze tot discussie prikkelen en zo positief kunnen bijdragen aan de noodzakelijke besluitvorming, waardoor de organisatie van en het werkplezier in de zorg kunnen verbeteren.
De bundel Taboes en Belangen is gratis te downloaden via de NTvG webshop.
Illusie van de maakbaarheid
Wereldwijd sterven de meeste mensen door infectieziektes, behalve in het rijke Westen. Vooral welvaartsziektes en oncologische aandoeningen treffen ons. Onder de mantra’s van er vroeg bij zijn en gezondheidshypes lijken de ziektes die ons treffen controleerbaar en te voorkomen. Incasseringsvermogen om te dragen wat je met pech treft is afgenomen in de maatschappij, er rijst altijd een schuldvraag op. Zouden dokters niet degenen moeten zijn om een realistisch perspectief te schetsen van medisch ingrijpen om zo de illusie van de maakbaarheid door te prikken?
The great escape: hyperspecialisatie en deeltijdwerk
Specialisatie en deeltijdwerk zijn belangrijke trends in de zorg, die beiden effect kunnen hebben op de professionele verantwoordelijkheid van de arts. Een beperkt aantal uren aanwezig zijn op de werkvloer of door superspecialisatie het werkterrein inhoudelijk kleiner maken, kan ertoe leiden dat dokters zich onttrekken aan hun professionele verantwoordelijkheid voor de patiënt. Wat is nodig om het ‘buut-vrij’ te laten klinken door dokters die weer tevoorschijn komen uit hun hokjes en verantwoordelijkheid nemen voor de hele patiënt?
Controledrift en wantrouwen
Het doorschieten van kwaliteitsdenken dat zich alleen in indicatoren laat vangen doet onrecht aan professionele autonomie en werkplezier. Overmatige controle doet afbreuk aan vertrouwen in de professional. Behoud van zorgpersoneel is cruciaal maar velen haken door te veel ‘gevink’ gedesillusioneerd af, vaak al na een paar jaar. Veel rapporten zijn hierover al verschenen maar verandering lukt niet. Controledrang lijkt het elke keer te winnen van professioneel vertrouwen. Goed zou goed genoeg moeten zijn, welke controlemechanismes durven we los te laten?
De tirannie van de tevredenheid
Een tevreden cliënt lijkt het grootste goed in een maatschappij waar het marktdenken dominant is. Maar als dit in de medische zorg betekent dat de patiënt een cliënt wordt en alleen tevreden te stellen is als hij bij een zelf-gestelde diagnose zijn zelfbedachte diagnostiek of behandeling krijgt dan verwordt de spreekkamer van de dokter tot een supermarkt. Is tevredenheid het grootste doel in de spreekkamer, of is juist de weging van effectiviteit en zinvolheid van medisch handelen waar het om draait?
Gezond kunnen leven is allereerst een publieke verantwoordelijkheid
De overheid kan veel meer ingrijpen in de samenleving om gezondheid te bevorderen. Om serieus werk te maken van een gezonde samenleving komt de spreekkamer van de dokter veel te laat. Een verbod op roken, het betaalbaar maken van gezonde voeding en suiker en vet juist meer belasten, en sportclubs als essentieel aanmerken en goedkoper maken, zijn een greep uit de mogelijkheden. Hoe zorgen wij, zorgprofessionals, ervoor dat in het publieke domein gezondheidsbevordering een normaal onderdeel wordt van beleid?
Als de dood voor de dood
Het bespreken van eindigheid en sterfelijkheid lijkt niet te passen bij onze ideeën over maakbaarheid en wordt snel negatief vertaald als verwaarlozing van onze ouderen. Maar een nieuwe hartklep maakt een hart van 90 jaar niet nieuw. De biologische achteruitgang maakt je wereld geleidelijk kleiner wat ook passend is bij de levensfase waar men in verkeert. Er wordt geleidelijk aan toegewerkt aan een passend afscheid van het leven. Moeten dokters minder durven behandelen?
