Dit leerartikel is herzien. De herziene versie (D7657) is gecontroleerd op actualiteit en juistheid. Bij de herziene versie is een nieuwe nascholingstoets beschikbaar.
Op de hoogte blijven van nieuwe leerartikelen, compleet met geaccrediteerde toetsvragen en luisterversie?
⚡Schrijf je gratis in op een e-mail alert door het dossier Leerartikelen te volgen.⚡
Obstipatie is een alledaagse klacht in de huisartsenpraktijk en in de tweede lijn, die in een beperkt aantal situaties een alarmsignaal voor een ernstige aandoening is. In dit leerartikel bespreken we mogelijke oorzaken, de rol van anamnese en lichamelijk onderzoek, eventuele aanvullende diagnostiek en de behandeling van obstipatie.
Toets voor nascholing (verlopen)
Aan dit leerartikel was een toets gekoppeld waarmee je nascholingspunten kon verdienen.
Een huisarts in een normpraktijk ziet gemiddeld twee patiënten met obstipatie per maand. Obstipatie is voornamelijk een klacht van kinderen tot en met 4 jaar en ouderen boven de 65 jaar. Tijdens de zwangerschap komt obstipatie vaker voor.1,2 De incidentie van klachten over obstipatie is in de huisartspraktijk 7,6 per 1000 patiënten per jaar.
Wanneer spreken we van obstipatie?
Patiënten met obstipatie hebben minder dan 3 keer per week defecatie. Defecatie bij obstipatie gaat ook vaak gepaard met veel persen (‘straining’), een gevoel van incomplete lediging van de darm, harde ontlasting en soms de noodzaak om feces digitaal te verwijderen. Patiënten met obstipatie wijzen op de Bristol-stoelgangkaart de types 1 en 2 aan (figuur 1).
Wanneer de patiënt 2 of meer van de genoemde symptomen heeft bij meer dan 25% van de defecatiemomenten, er geen organische verklaring wordt gevonden en deze klachten langer dan 6 maanden aanhouden, is er…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Rectaal toucher?
In mijn ervaring voegt een rectaal toucher niet of nauwelijks iets toe aan de diagnostiek van fissura ani of hemorroiden. Ik leer mijn co-assistenten dat een fissura ani iets is wat je "ziet" en niet iets is wat je "voelt". Nog afgezien van de pijn die een RT bij patienten met een fissuur geeft. Ook is het oog een beter diagnosticum bij haemorroiden dan de vinger (behalve dan wellicht extern getromboseerde haemorroiden). In de huisartsenpraktijk is het mogelijk voor een habbekrats een doos disposable proctoscopen te kopen en daarmee de diagnose haemorroiden goed en adekwaat te stellen. Laat onverlet dat een RT waardevol is bij de diagnostiek van obstipatie.
Wim Bleeker, chirurg, Wilhelmina Ziekenhuis Assen
reactie auteurs
Hartelijk dank voor uw terechte aanvulling. We wilden aandacht voor het feit dat een RT structurele afwijkingen maar ook functiestoornissen aan het licht kan brengen bij patiënten die lijden aan obstipatie. Wanneer gedacht wordt aan een aambei of een fissuur heeft het oog en voor inwendig de proctoscoop een duidelijke meerwaarde. De proctoscoop levert snel de diagnose.
namens de auteurs,
Jean Muris, hoogleraar Huisartsgeneeskunde, Universiteit Maastricht