Luc Hagenaars doet onderzoek naar overgewichtpreventie in de Verenigde Staten. Hij beschrijft zijn ervaringen en leerpunten in een serie blogs – de Supersize Blogs – voor NTvG Gezonde Zorg.
Discussies over tegenvallende preventie van overgewicht gaan al snel over geld en verantwoordelijkheid. Initiatieven om overgewicht tegen te gaan kunnen door een gebrek aan een verdienmodel of verantwoordelijke partij op weinig steun rekenen. Hierachter schuilt de aanname dat de zorgsector in staat is om de toename van overgewicht te keren, als zij maar de verantwoordelijkheid en het geld krijgt om preventie uit te voeren. Maar daar valt nogal wat tegenin te brengen. Overgewicht is namelijk het product van vele systemen die buiten de reikwijdte van de zorg vallen en die samen een obesogene omgeving vormen. Denk aan het (internationale) voedselsysteem, de manier waarop we ons vervoeren, bestaanszekerheid, en de alomtegenwoordigheid van beeldschermen: allemaal onderliggende oorzaken van de onafgebroken toename van overgewicht de laatste decennia.
De oplossing voor dit complexe probleem ligt in mijn optiek expliciet níét in de zorg. Niet alleen omdat zorgverleners geen wetten schrijven voor goedkopere groente en fruit. Ook niet alleen omdat studies naar leefstijlinterventies keer op keer bevestigen dat het bijna onmogelijk is om gezond te leven in een ongezonde omgeving. Belangrijker is dat een zorggerichte focus op overgewicht de aandacht afleidt van de maatschappelijke grondoorzaken ervan in het publieke en politieke debat. Omdat aandacht een schaars goed is in de politiek, is het opeisen van de verantwoordelijkheid voor overgewichtpreventie door de zorg in het beste geval dweilen met de kraan open. En zet het in het slechtste geval de kraan wijder open, als politici hierdoor niet meer weten dat zij de kraan dicht moeten draaien.
In de Supersize Blogs beschrijf ik hoe we het Nederlandse preventiebeleid kunnen verbeteren, door observaties in de Verenigde Staten – waar ik een jaar woon en werk als Harkness Fellow – te delen. Alles is groot in de VS: porties, auto’s, natuur, en natuurlijk het probleem van overgewicht zelf. Maar tegelijkertijd is de beleidscreativiteit er ook groot. Daar kunnen we hier in Nederland ongetwijfeld van leren.
I - Hoe lage lonen voor fastfoodmedewerkers bijdragen aan overgewicht
III - Ketchup en pizza zijn groenten
IV - De voedingsindustrie bewerkt ook wetenschappelijk onderzoek
V - Strenge vaders vinden overgewicht je eigen schuld
VI - Maissubsidie voor dure zorg
VII - Coca-Cola en Pepsi en de strijd om de studenten
VIII - Verbod op ongezondheidsbetutteling bij de kassa
