In een evidence-based richtlijn vind je, naast de aanbevolen handelswijze, ook een samenvatting van het wetenschappelijke bewijs en de argumenten achter de gemaakte keuzes. Daarbij spelen naast wetenschappelijk bewijs ook andere factoren een rol, zoals toepasbaarheid in de (Nederlandse) praktijk, voorkeuren van patiënten en kosten. De aanbevelingen zijn dus een vertaling van de wetenschappelijke kennis naar de praktijksituatie. De vertaling van dezelfde wetenschappelijke kennis kan in verschillende landen tot een andere aanbeveling leiden, door bijvoorbeeld een verschil in geregistreerde medicijnen of in de organisatie van de zorg.
Tegenwoordig wordt zowel in Nederland als internationaal veelal de GRADE-methodiek gebruikt voor richtlijnontwikkeling (zie https://www.gradeworkinggroup.org/). De wetenschappelijke kennis wordt hierbij gericht en expliciet beoordeeld per uitkomstmaat. Hiervoor worden evidence-profielen gemaakt, die in principe (internationaal) uitwisselbaar zijn, voordat overige overwegingen meegenomen worden bij het formuleren van de aanbevelingen.
Ook voor richtlijnen geldt natuurlijk dat de kwaliteit kan variëren. Gelukkig zijn steeds meer richtlijnen evidence-based opgesteld, waarbij de methoden goed beschreven worden. Wil je een richtlijn op kwaliteit beoordelen, dan kan dit met het AGREE instrument (AGREE II).
Zoeken naar Nederlandse richtlijnen
Zoeken naar richtlijnen heeft als uitdaging dat er veel verschillende bronnen zijn. In Nederland zijn de belangrijkste algemene bronnen voor evidence-based richtlijnen:
|
Bron |
Inhoud |
|
Richtlijnendatabase |
Medische richtlijnen voor de tweede lijn |
|
NHG-standaarden en behandelrichtlijnen https://richtlijnen.nhg.org/ |
richtlijnen voor huisartsen(praktijken) |
|
GGZ-richtlijnen (Trimbos) |
Multidisciplinaire richtlijnen rondom psychische stoornissen |
|
V&VN richtlijnen |
Richtlijnen voor verpleegkundigen en verzorgenden |
Zoeken in deze bronnen wijst meestal redelijk voor zich. Een overzicht van meer bronnen van Nederlandse richtlijnen (o.a. paramedisch, publieke gezondheid en informatiestandaarden) is te vinden via https://www.zorginzicht.nl/ondersteuning/overige-bronnen-met-richtlijnen.
Zoeken naar internationale richtlijnen
Internationale bronnen voor richtlijnen zijn divers. Voor sommige vakgebieden zijn internationale richtlijnen te vinden via een internationaal samenwerkingsverband (bijv. European Society of Cardiology clinical practice guidelines). Bij andere vakgebieden zijn er geen grensoverstijgende richtlijnen. Dan zijn er een aantal bronnen waarin je internationale richtlijnen kan vinden. De TRIP-database is een openbare database waarin je richtlijnen uit diverse landen kan vinden. Via G-I-N, het Guidelines International Network, zijn ook veel internationale richtlijnen te vinden: https://guidelines.ebmportal.com/.
Uiteraard kan je ook Google gebruiken om te zoeken naar richtlijnen. Let dan extra goed op de datum van de richtlijn. Door het sorteringsalgoritme van Google gebeurt het namelijk regelmatig dat oudere versies van richtlijnen hoger in de zoekresultaten staan dan de nieuwste versie.
Als een richtlijn een aantal jaren oud is, is het goed mogelijk dat er inmiddels nieuwe inzichten zijn, die nog niet in de richtlijn verwerkt zijn. Het kan dan nuttig zijn om ook nog in PubMed (en/of andere databases) te zoeken naar recentere artikelen over het onderwerp. Vanwege de trend om richtlijnen vaker modulair te herzien, kan het zijn dat verschillende onderdelen van een richtlijn op andere momenten herzien worden. Kijk dan ook naar de herzieningsdatum per onderdeel.
Trip database
De Trip database is een openbare database waarin resultaten vanuit diverse andere bronnen worden gecombineerd. Naast individuele artikelen en systematische reviews, zijn hier ook richtlijnen uit diverse landen en van diverse internationale organisaties opgenomen. Elke search kan je filteren op richtlijnen (zie afbeelding). Basale zoekacties kan iedereen uitvoeren, als je meer geavanceerd wil zoeken of wilt filteren op vakgebied, heb je een PRO-account nodig (betaald).
