Samenvatting
Vergrote lymfeklieren komen frequent voor; de oorzaak kan lokaal of systemisch zijn.
Slechts 1% van de patiënten in de eerstelijn met een onverklaarde lymphadenopathie hebben een maligniteit.
Bij onverklaarde lymphadenopathie is de vraag of een biopsie moet worden gedaan het belangrijkste diagnostische dilemma.
Bij jongeren is de noodzaak van een biopsie met grote zekerheid te bepalen met de volgende parameters: abnormale thoraxfoto, lymfklier groter dan 2 cm en keel-, neus- en oorsymptomen.
Bij volwassenen is betrouwbaar te bepalen of biopsie noodzakelijk is met behulp van de volgende parameters: leeftijd, gevoeligheid bij palpatie, grootte, consistentie, aanwezigheid van supraclaviculaire klieren en jeuk over het hele lichaam.
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A2652
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG
Pijn bij onderzoek lymfeklieren
Ik lees zojuist het artikel "onderzoek van de lymfeklieren" van Buis en de Jongh. Hierin wordt eerst gesteld dat : "pijn past bij een ontsteking als oorzaak. Als pijn ontbreekt is de kans op en maligniteit groter". Later in het artikel wordt de lymfeklierscore besproken en weergegeven in tabel 1. In deze score wordt het aanwezig zijn van 'gevoeligheid' (wat ik lees als 'pijn') met 1 punt gescoord, wat dus neerkomt op een vergrootte kans op een maligniteit. Het afwezig zijn van pijn, geeft score 0, dus een lage kans op maligniteit. Is dit correct weergegeven? Dit spreekt de eerder gestelde regel over pijn passand bij ontsteking en afwezigheid van pijn als passend bij maligniteit toch tegen?
Maarten Scholten, anios kindergeneeskunde
Onderzoek lymfeklieren
In het artikel over het onderzoek van de lymfeklieren wordt een formule besproken waarmee de kans op de aanwezigheid van een maligniteit bij een palpabele lymfeklier kan worden bepaald. Bij een lymfeklierscore (Z) groter dan 1 neemt de kans op een maligniteit sterk toe.
De formule is: Z=5xA-5xB+4xD+3xE+2xF-6. Pijn bij palpatie is punt B en levert 1 punt op, dit betekent dat indien pijn aanwezig is (gevoeligheid bij palpatie) er 5 punten afgetrokken worden van de uiteindelijke score en dus neemt de kans op een maligniteit bij pijnlijke palpatie aanzienlijk af.
Indien palpatie niet pijnlijk is wordt er niets afgetrokken en neemt de kans op een maligniteit toe.
Waarschijnlijk heeft collega Scholten het minteken over het hoofd gezien.
Namens de auteurs
TOH de Jongh
J Buis
Onderzoek van de lymfeklieren
In het artikel over fysische diagnostiek van de lymfklieren wordt door de auteurs een lymfklierscore beschreven, bestaande uit criteria die voorspellend zijn voor een ‘ernstige aandoening’ ofwel maligniteit. De auteurs concluderen dat met behulp van deze lymfklierscore eenvoudig is vast te stellen wanneer er een indicatie bestaat voor aanvullende diagnostiek bestaande uit een biopt bij patiënten in de eerste lijn met een onverklaarde perifere lymfadenopathie.
Het artikel gaat geheel voorbij aan een HIV infectie als belangrijke oorzaak van perifere lymfadenopathie. Het komt helaas frequent voor dat pas in een laat stadium gedacht wordt aan een (voortgeschreden) HIV infectie, zoals eerder beschreven in een klinische les 1. Om die reden willen wij pleiten voor het laagdrempelig verrichten van HIV serologie bij alle patiënten met een onverklaarde perifere lymfadenopathie. Het vroegtijdig vaststellen van een HIV infectie heeft belangrijke klinische en therapeutische consequenties voor de patiënt.
Ineke W.E.M. Schouten, Guido E.L. van den Berk, Jos P.H.J. Frissen, Willem L. Blok, Kees Brinkman. Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, afdeling Interne Geneeskunde,
e-mail: W.E.M.Schouten@olvg.nl
Referentie
1Van den Berk GEL, Jarbandhan AA, Regez RM, van Bergen JEAM, Brinkman K. Geen HIV-test verricht: een gemiste kans. Ned Tijdschr Geneeskd 2007; 151: 2648-51.
Onderzoek van de lymfeklieren (antwoord auteurs)
In hun reactie op ons artikel over het onderzoek van de lymfeklieren vragen Schouten ea aandacht voor de diagnostiek van HIV, waarbij zij pleiten voor HIV diagnostiek bij onverklaarde perifere lymfadenopathie.
Bij de lymfeklierscore wordt op basis van anamnestische informatie en gegevens bij lichamelijk onderzoek bepaald of een biopsie nodig is. De conclusie is dat bij een lage apriorikans ( dus in de eerstelijnspopulatie) de kans op een ernstige aandoening flink verhoogd is bij een positieve lymfeklierscore. Bij een lymfeklierscore <1 is de kans op een ernstige aandoening echter uiterst klein is en een lymfeklierbiopsie niet nodig.(1) Een HIV infectie werd door de onderzoekers evenals maligniteiten gerekend tot de groep waarbij een biopsie wel nodig is mn omdat de exacte oorzaak van de lymfekliervergroting bij HIV patienten pas kan worden gesteld na een biopsie.(1)
Het vroegtijdig diagnosticeren van HIV is belangrijk, maar In de door U genoemde klinische les staat niets vermeld over de relatie tussen onverklaarde lymfadenopathie en de kans op een HIV infectie.(2)
Tjeerd de Jongh
(1)Vasilakopoulos TP, Pangalis GA. Application of a prediction rule to select which patients presenting lymphadenopathy should undergo a lymph node biopsy. Medicine 2000; 79:338-47.
(2) VandenBerk GEL, Jarbandhan AA, Regez RM, van Bergen JEAM, Brinkman K. Geen HIV-test verrricht: een gemiste kans. Ned Tijdschr Geneesk 2007;151:2648-51
Opbouw score
Ik zie dat als je een pijnloze knobbel hebt die groter is dan 1cm, en deze hard is je op een score uitkomt van 0 zonder verdere symptomen als je 40 jaar of jonger bent, dus ben je 39 dan is maligniteit uitgesloten, ben je 41 dan heb je een score van 5 en is de kans 90% dat er maligniteit is. Is dit dan wel nauwkeurig aangezien de leeftijd zo dicht op elkaar is? Het zou betekenen dat elke harde pijnloze lymfeklier groter dan 1cm maligniteit heeft.