Dames en Heren,
Een tekort aan vitamine B12 kan de oorzaak zijn van de gecombineerde strengziekte, een aandoening van de achter- en zijstrengen van het ruggenmerg, waarin soms ook de perifere zenuwen, de N. opticus en de hersenen betrokken zijn. Herkenning van het klinische beeld is van vitaal belang voor de patiënt. De diagnose is met enkele eenvoudige diagnostische tests te stellen; maandelijkse injecties met vitamine B12 verlossen de patiënt van de klachten of geven een aanzienlijke verbetering. Aan de hand van 4 patiënten willen wij het ziektebeeld bij u onder de aandacht brengen en enkele bijzondere MRI-bevindingen bij deze ziekte bespreken.
Patiënt A is een 49-jarige vrouw die zich meldt op de polikliniek Neurologie met sinds enkele weken een doof, koud en tintelend gevoel in beide voeten, opstijgend tot aan de navel, later ook in de handen. Tevens klaagt zij over stoornissen in de fijne motoriek van…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
(Geen onderwerp)
Nijmegen, juli 2001,
Jongen et al. (2001:1229-33) beschrijven in hun artikel 2 patiënten met marginale vitamine B12-spiegels bij wie mogelijk door toediening van lachgas een myelopathie werd uitgelokt. Lachgas inactiveert cobalamine in vitamine B12. Wanneer de cobalaminevoorraad uitgeput raakt, leidt dit tot verminderde aanmaak van myeline. In 2 verschillende situaties kan een myeloneuropathie ontstaan als gevolg van lachgastoediening: bij patiënten met normale uitgangsspiegels cobalamine die langdurig en herhaaldelijk blootgesteld worden aan lachgas en na eenmalige blootstelling aan lachgas bij patiënten met subklinische cobalaminedeficiënties.1 Verder komt cobalaminedeficiëntie voor als gevolg van resorptiestoornissen en bij oudere patiënten.2 Dit betekent dat een aanzienlijk aantal patiënten die een operatie onder algehele inhalatieanesthesie met lachgas ondergaan, risico loopt op een door lachgas geïnduceerde neuropathie. Routinematig preoperatief screenen van elke patiënt met een mogelijke vitamine B12-deficiëntie is kostbaar en onnodig. Lachgas is zeker niet essentieel bij algehele inhalatieanesthesie. Daarom is vanuit anesthesiologisch oogpunt de veiligste benadering om bij de eerder genoemde categorie patiënten geen lachgas te gebruiken. Wenst men toch lachgas te gebruiken, dan zou overwogen kunnen worden om vitamine B12 peroperatief toe te dienen.
Guttormsen AB, Refsum H, Ueland PM. The interaction between nitrous oxide and cobalamin. Biochemical effects and clinical consequences. Acta Anaesthesiol Scand 1994;38:753-6.
Pennypacker LC, Allen RH, Kelly JP, Matthews LM, Grigsby J, Kaye K, et al. High prevalence of cobalamin deficiency in elderly outpatients. J Am Geriatr Soc 1992;40:1197-204.
(Geen onderwerp)
Nijmegen, juli 2001,
Graag wil ik een hardnekkige misvatting in de recente klinische les over gecombineerde strengziekte door vitamine-B12-deficiëntie rechtzetten (2001:1229-33). Collega Jongen stelt dat het niet zinvol is om vitamine B12 oraal te suppleren. Echter, de eerste succesvolle behandeling in 1926 van een tot dan toe dodelijke, dus pernicieuze, anemie was een leverdieet. Het is al lang geleden aangetoond dat ongeveer 1% van een orale vitamine B12-dosis zonder intrinsieke factor, waarschijnlijk door passieve diffusie, in de darmen wordt opgenomen.1 2 Vooral in Scandinavische landen worden patiënten met een vitamine-B12-deficiëntie behandeld met een dagelijks tabletje 1000 μg cyanocobalamine. In de rest van de wereld zijn maar weinig artsen op de hoogte van deze effectieve orale therapie van vitamine-B12-deficiëntie.3 Derhalve: orale vitamine-B12-therapie is zinvol én patiëntvriendelijk.
Brody EA, Estren S, Wasserman LR. Treatment of pernicious anemia by oral administration of vitamin B12 without added intrinsic factor. N Engl J Med 1959;260:361-7.
Waife SO, Jansen jr CJ, Crabtree RE, Grinnan EL, Fouts PJ. Oral vitamin B12 without intrinsic factor in the treatment of pernicious anemia. Ann Intern Med 1963;58:810-7.
Lederle FA. Oral cobalamin for pernicious anemia. Medicine's best kept secret? JAMA 1991;265:94-5.
(Geen onderwerp)
Heerlen, augustus 2001,
Wij danken collega's Van Geffen et al. voor de waardevolle toevoeging over het gebruik van lachgas.
Collega Van Asselt maakt ons attent op de patiëntvriendelijke mogelijkheid vitamine B12 oraal te suppleren. Deze mogelijkheid berust op een resorptie van 1,2% van de totale hoeveelheid oraal toegediende dosis cyanocobalamine, die onafhankelijk van intrinsic factor door de colonwand diffundeert (het toevoegen van intrinsic factor leidt vaak tot vorming van antistoffen). Praktisch gezien komt dit neer op een orale dosis cyanocobalamine van 1000 μg eenmaal daags, ten opzichte van een intramusculaire dosis hydroxocobalamine van 1000 μg eenmaal per maand.
Cyanocobalamine is in Nederland alleen als geregistreerd geneesmiddel verkrijgbaar in de vorm van Cobalt-57-gelabeld cyanocobalamine, dat vervaardigd wordt voor diagnostische doeleinden (Schilling-test). De hoeveelheid cyanocobalamine in vrij verkrijgbare multivitaminepreparaten bedraagt slechts 0,5-5 μg per tablet of dragee. Wel bestaan er, als voedingssupplement vallend onder de Warenwet, tabletten en capsules van 100, 500, 1000 en 2500 μg cyanocobalamine. Omdat deze niet geregistreerd zijn als geneesmiddel komen de kosten ervan (circa 2 kwartjes per dag) waarschijnlijk niet voor vergoeding in aanmerking. De patiënt kan dan kiezen voor een maandelijkse injectie of voor dagelijks pillen slikken, dit laatste voor een bedrag van ca. ƒ 120,- -ƒ 200,- op jaarbasis.
Gegevens verstrekt door J.Ph.A.Branje, ziekenhuisapotheker, Atrium Medisch Centrum, Heerlen.