Zoutbeperking bij hartfalen

Mahtani et al. review the evidence for sodium restriction in heart failure. The paucity of solid studies is striking, but deplorably in line with the paucity of high-quality studies on lifestyle management in general. One hard endpoint study (Sodium-HF) is underway. Promising results were obtained in the GOURMET study, which integrated sodium restriction into a broader nutritional approach that simultaneously targeted malnutrition, a major problem in heart failure. Targeting overall nutritional status – rather than single nutrients – matches current trends in nutrition guidelines, and deserves further exploration. Using fresh products and avoiding processed foods is the main step towards an overall healthier diet with less sodium. Dietary improvement, with its clinical benefit, is feasible in most patients by means of adequate support and feedback. Hopefully, the emergence of ‘lifestyle medicine’ will, with clinical and scientific effort, allow for the health potential of nutrition to be translated into clinical benefit for patients.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Elders in het NTvG wordt de zin van het zoutloos dieet bij patiënten met hartfalen besproken.1 Het besproken overzichtsartikel van Mahtani et al. illustreert maar weer eens hoe pover het gesteld is met de onderbouwing van voedingsinterventies in de geneeskunde, zelfs voor de ‘klassieker’ zoutbeperking.

Toch is zoutbeperking – al dan niet met verwijzing naar de magere onderbouwing – opgenomen in de meeste richtlijnen voor hartfalen.2 Onderzoek naar het effect van zoutbeperking laat niet meer zien dan een tendens tot symptoomverlichting bij ambulante patiënten. Het ontbreken van deugdelijke interventiestudies staat in schril contrast tot de bijdrage van overmatige zoutconsumptie aan de totale en cardiovasculaire ziektelast, die de afgelopen 25 jaar zelfs is toegenomen.3 Wat moeten we met deze discrepanties? Het korte antwoord is: betere studies doen.

Er zijn gecontroleerde studies gaande, waarvan de SODIUM-HF studie (NCT02012179) 1000 patiënten met chronisch hartfalen includeert om harde uitkomsten te kunnen evalueren. Goed onderbouwde interventies zijn belangrijk; het ontbreken van onderbouwing is voor professionals een begrijpelijke rem op het inzetten van voeding en leefstijl bij de behandeling voor chronische ziekte, ongeacht de richtlijnen. De scheefgroei in onderbouwing ten faveure van farmacologische interventies (door het ontbreken…