Wereldwijde sterfte door meeroken

Meeroken leidt wereldwijd nog altijd tot sterfte onder mensen die zelf niet gerookt hebben. Weliswaar sterven er minder meerokers dan dertig jaar geleden, vermoedelijk door wetgeving die roken in openbare ruimtes verbiedt, maar hierin bestaan belangrijke regionale verschillen en meeroken doodt nog altijd. Dit concluderen Hamza Yousuf van het Amsterdam UMC en collega’s uit een groot dwarsdoorsnedeonderzoek (JAMA Network Open. 2020;3:e201177).

De onderzoekers gebruikten het omvangrijke gegevensbestand ‘Our World in Data’ van de Universiteit van Oxford met wereldwijde gegevens uit meerdere bronnen over roken, meeroken en sterfte gerelateerd aan roken uit de periode 1990-2016. Hieruit bleek dat de absolute wereldwijde sterfte door meeroken afnam van 946.041 personen in 1990 tot 848.702 personen in 2006, maar daarna weer steeg tot 883.930 personen in 2016. Deze stijging leek vooral veroorzaakt door toegenomen blootstelling in Zuidoost-Azië. Het aantal sterfgevallen onder kinderen jonger dan 5 jaar daalde in de onderzoeksperiode van 272.176 (28,8% van het aantal doden door meeroken) in 1990 tot 53.566 (6,1%) in 2016.

Vervolgens berekenden de auteurs hoeveel rokers gedurende gemiddeld 24 jaar moesten roken om 1 sterfgeval door meeroken te veroorzaken. Wereldwijd verbeterde deze associatie: van 1 sterfgeval per 31,3 rokers (95%-BI: 30,6-32,0) in 1990 tot 1 sterfgeval per 52,3 rokers (95%- BI: 51,2-53,5) in 2016. Wel bleven er belangrijke regionale verschillen bestaan, waarbij bijvoorbeeld Noord-Amerikanen beter beschermd lijken tegen meeroken (85,73 rokers per sterfgeval door meeroken in 2016) dan mensen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika (42,56 rokers per sterfgeval).

Yousuf en collega’s concluderen dat de wereldwijde sterfte door meeroken, ondanks de dalende trends nog altijd aanzienlijk is en dat dit nog te vaak jonge kinderen betreft. De mate waarin mensen beschermd zijn tegen meeroken lijkt regionaal te verschillen onder invloed van antitabakswetgeving. De onderzoekers roepen politici op om deze gegevens over sterfte door meeroken te gebruiken bij de invoering, evaluatie en aanscherping van dergelijke maatregelen.