We gaan op berenjacht

Wij zijn niet bang. We gaan de beren van over- en onderbehandeling vangen. Maar daarvoor moeten we, net als in het wereldberoemde lied en prentenboek, de nodige uitdagingen overwinnen. We gaan daar niet bovenover. We gaan er niet onderdoor. We gaan er dwars doorheen.

Zo neemt Frederikus Klok ons mee op zijn zoektocht om over- en onderdiagnostiek van perifere longembolieën te verminderen (D4717). Eerst stond het licht voor iedereen op groen: we mochten immers geen longembolie missen. Klok gaat, zwieperdezwiep, dwars door het hoge, uitnodigend wuivende gras van de steeds gedetailleerder CT-beelden. De nieuwste generatie scanners toont maar liefst driemaal zoveel subsegmentele longembolieën. Velen beschouwen dit als overdiagnostiek: een ziekte vaststellen die niet veel klachten geeft en waarbij behandeling geen meerwaarde heeft. Maar het ligt niet zo simpel. Na het hoge gras volgt, plonserdeplons, de mortaliteitscheck in de koude rivier de Styx. Deze longembolieën kunnen wel gepaard gaan met een verhoogde sterftekans. Maar ze allemaal behandelen bij relatief gezonde mensen leverde meer bloedingen op en geen gezondheidswinst: dus overbehandeling… Uiteindelijk krijgen we een helder advies over passende, over- en onderbehandeling. Daar redden we het voorlopig mee, al rent deze longembolie-beer nog wel achter ons aan. Een klinisch zeer relevante synthese.

En zo wil het NTvG vaker op berenjacht. De werkelijke vragen zijn immers vaak niet of diagnostiek en behandeling wel werken, maar voor wie, op welk moment, in welke context en in welke intensiteit ze effectief zijn. Antwoorden hierop ontbreken meestal. Zie bijvoorbeeld de discussies over het gebruik van zak-echografie (D4938 en D5121) door niet-radiologen en over de positionering van de ziekenhuisarts (D5149). Pragmatische studies en zorgevaluaties moeten hier richting geven.

Yolanda van der Graaf was een kei in die jacht op over- en onderbehandeling. Het was haar grote passie om ons met onafhankelijke en betekenisvolle gegevens veilig over glibberige klinische paden te leiden. We gaan haar daarbij zeker missen. Als haar opvolgend hoofdredacteur zal ik de berenjacht graag voortzetten. Op weg naar meer passende zorg. Doe met ons mee, als schrijver of supporter! Het NTvG wil het pad graag verlichten en de beren verjagen. Uiteindelijk moet dat ons veilig thuisbrengen bij effectieve en houdbare zorg voor de patiënt van nu en morgen.