Wat wij vragen van Den Haag

Wat heeft de zorg nodig van het nieuwe kabinet? Velen roepen om een stelselwijziging. Maar afgelopen jaren is de minister er al niet in geslaagd de concentratie van kinderhartcentra en de spreiding van aiossen door te zetten, doordat veldpartijen er via de rechter meteen een stokje voor staken. En dat zijn nog slechts minieme veranderingen in ons complexe zorgstelsel.

Maar stel dat een grootse stelselwijziging er wel door komt. Hoeveel kans is er dan op het beoogde effect? Iedereen wil tegenwoordig sturen, maar niemand wil volgen, zelfs niet als de koers polderend is bepaald. Veldpartijen wantrouwen elkaar, wat het driesterrenrecept is voor ineffectief bestuur. Dat bewijst internationaal vergelijkend onderzoek naar de effectiviteit van het pandemiebeleid. Vertrouwen in de nationale overheid blijkt cruciaal voor beleid dat verschil kan maken.

Waren we het maar eens over een globaal zorgdoel!

Hadden we maar brede maatschappelijke overeenstemming over een globaal zorgdoel! Vergelijk het met het klimaatbeleid. Daar is inmiddels consensus over het doel de opwarming van de aarde tot 1,5 graden te beperken. Dat is weliswaar ambitieus, maar het heeft al heel wat in beweging gebracht. Het stellen van breed gedragen, ambitieuze grenzen aan de zorg is net zo urgent en belangrijk om het budget voor onderwijs, cultuur, klimaat en economie voor komende generaties veilig te stellen.

Al met al wensen wij op het bordes geen nieuwe bewindslieden die het zorgstelsel meteen gaan aanpassen. Laten we leren van de historie. Tot nu toe hebben de trechter van Dunning, marktwerking en dbc’s niet geleid tot beter stuurbare en zinniger zorg. Het bleken instrumenten, geen gedragen doelen. Met dit soort instrumenten gaat ieder zijn eigen spel spelen.

We wensen ons een regering toe die, gedreven door alle andere maatschappelijke uitdagingen, een overkoepelend langetermijnzorgdoel vastlegt. En dat als kompas gebruikt voor nieuw beleid. Laat de zorgkosten en de personele inzet in de toekomst niet verder stijgen dan bijvoorbeeld 25% van respectievelijk de collectieve uitgaven (nu 21%, maar rap doorstijgend) en het arbeidspotentieel (nu 16-17% verwachte vraag 36%). Dat zou een uitstekend target zijn om samen kleine en grote stappen op te richten.