Wat heet een abortus?

It is a historical coincidence that the term ‘abortion’ stands for the undoing of even the most early involuntary conception. Originally an abortion was an unwanted miscarriage. As a derivative, late nineteenth-century physicians introduced the expression of ‘provoked abortion’ for the age-old operation ending a wanted pregnancy to save a woman’s life. Hence, this expression was unrelated to the even older attempts to ‘induce one’s period’ with herbs or ‘invoke a miscarriage’ at a woman’s own initiative. This article summarizes the twentieth-century developments leading to the use of ‘abortion’ mostly for the latter practices. As an unfortunate consequence, misoprostol created in the 1980s acquired the morally loaden name ‘abortion pill’. Yet, it may as well be seen as the long-searched ‘herb’ providing sexually active women with a safe, efficient and inexpensive means to keep one’s period going regardless of their eggcell being fertilized or not.

Conflict of interest and financial support: none declared.

Mifepriston is een prima alternatief voor de nu gangbare voorbehoedsmiddelen. Maar waarom kreeg het de naam abortuspil? Trudy Dehue over de geschiedenis van het woord abortus.

Het is een ongelukkige historische toevalligheid dat de zware term ‘abortus’ tegenwoordig staat voor het ongedaan maken van zelfs de prilste ongewilde bevruchting. Lange tijd had het woord niets met ongewenste zwangerschap te maken, want het sloeg op een spontane miskraam. Als afgeleide daarvan introduceerden negentiende-eeuwse artsen het begrip ‘abortus provocatus’ (uitgelokte miskraam). Ook dat hield geen verband met de eeuwenoude pogingen tot het ‘doen misvallen van een vrouw’ op haar verzoek, of tot ‘opwekken van de maenstonden’ door haarzelf.

De opkomst van de uitdrukking ‘abortus provocatus’ is gerelateerd aan een tweede lijn in de geschiedenis van het beëindigen van een zwangerschap: de introductie van een levensreddende ingreep wanneer het baringskanaal verstopt was door vergroeiing of een gezwel, of het bekken te klein was voor het hoofdje van een kind. De keizersnede werd pas veilig uitvoerbaar in de loop van de twintigste eeuw. Tot die tijd zat er voor verloskundigen…