Vrijwilligerszorg: een gebrekkig alternatief

The value of voluntary care in meeting minor care needs is greatly emphasized in the Dutch Social Support Act (Wet Maatschappelijke Ondersteuning, WMO). Many positive qualities are attributed to voluntary care, which would allegedly be lacking in professional, non-medical care provision. In the process of policy reform, the opinions of care-dependent clients are often not taken into account. In this article we investigate how people with minor care needs - and reduced access to public financed care - perceive and experience the recent shift to voluntarism. We emphasize that care reform not only entails a changing provision of care; it also alters pathways to recognition. A lack of recognition may negatively affect the self-esteem of those receiving care. Our explorative, qualitative study maps various forms of misrecognition, as experienced by clients during the switch to voluntary care. Potential ways to enrich recognition paths for those in need of (minor) care in the new voluntary care model are discussed, to really enable the WMO motto ‘Everyone counts’.

Conflict of interest and financial support: ICMJE forms provided by the authors are available online along with the full text of this article.

Samenvatting

De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) zet in op informele zorg, waaronder vrijwilligerszorg. Beleidsmakers dichten vrijwilligerszorg allerlei positieve eigenschappen toe die bij professionele, niet-medische zorgverlening zouden ontbreken. In deze heroriëntatie op goede zorg is er geringe aandacht voor het cliëntperspectief. In dit artikel vragen wij cliënten met een verminderd recht op publiekelijk gefinancierde zorg naar hun mening over en beleving van de stap naar vrijwilligerszorg. De vrijwilligerszorgrelatie beperkt zich niet tot een uitwisseling van vraag en aanbod; het creëert ook een erkenningsrelatie waarin cliënten zoeken naar erkenning van hun behoeften, autonomie en talent. Een gebrek aan erkenning kan de eigenwaarde van zorgbehoevenden aantasten. Ons verkennende, kwalitatieve onderzoek brengt verschillende vormen van miskenning in kaart, die door geïnterviewden in de overgang naar vrijwilligerszorg werden ervaren. We bespreken mogelijke manieren om de weg naar erkenning voor zorgbehoevenden te verbreden in de vrijwilligerssector, zodat het Wmo-ideaal ‘Iedereen telt mee’ ook daadwerkelijk gestalte krijgt.