Visuele rehabilitatie van patiënten met ouderdomsmaculadegeneratie

Age-related degeneration of the macula retinae occurs in two forms: the serious form with invasion of blood vessels and leakage, and the atrophic form. Both forms ultimately lead to a central scotoma. The prevalence of the terminal stage of age-related macular degeneration varies from 1 in the age group 65-74 years to 11 in those 85 years or over. A total of 58,500 persons in the Netherlands have age-related macular degeneration and an estimated 22,000 persons depend on visual or optic aids.

Aids for close vision are good illumination, magnification (reading glasses, magnifying glasses, telescopic loupes, television reading loupes (with possibility of changing contrast), large-letter books, playing cards with large symbols) and auditory aids. Aids for distant vision reduce troublesome light (sunglasses, filter) or enlarge the image (telescopic aids). Future new aids derive from modern computer technology (personal computer, integrated braille reader and speech synthetizer) or are based on opto-electronic image processing and presentation (minicameras with miniVDUs in a sort of helmet).

Effective use of aids depends on attention for the patient's desires and possibilities and on counselling in handling aids. Ophthalmological checkups remain useful for the prevention and (or) treatment of accessory disorders.

Samenvatting

Ouderdomsdegeneratie (OMD) van de macula lutea komt voor in 2 vormen: de sereuze vorm met vaatingroei en lekkage, en de atrofische vorm. Beide vormen leiden uiteindelijk tot een centraal scotoom. De prevalentie van het eindstadium van OMD varieert van 1 bij 65-74-jarigen tot 11 bij 85-plussers. In Nederland hebben 58.500 personen OMD en zijn naar schatting ruim 22.000 personen afhankelijk van visuele of optische hulpmiddelen.

Hulpmiddelen voor dichtbij zien zijn een goede verlichting, vergroting (leesbril, loepen, telescooploepbrillen, televisieleesloepen (met ook een mogelijkheid voor contrastverandering), groteletterboeken, speelkaarten met grote symbolen) en auditieve hulpmiddelen. Hulpmiddelen voor veraf zien verminderen lichthinder (zonnebril, filter) of vergroten het beeld (telescopische middelen). Nieuwe en toekomstige hulpmiddelen komen voort uit moderne computertechnologie (personal computer, geïntegreerde braillelezer en spraaksynthesizer) of berusten op opto-elektronische beeldverwerking en -aanbieding (minicamera's met -beeldschermpjes in een soort helm).

Voor een doelmatig gebruik van hulpmiddelen is het nodig zich te verdiepen in de wensen en de mogelijkheden van de patiënt en deze te begeleiden bij het omgaan met hulpmiddelen. Oogheelkundige controle blijft zinnig om bijkomende aandoeningen te voorkomen en (of) te behandelen.