Vereniging NTvG tevreden over anti-rooklobby

De Vereniging NTvG gaf in de periode 2016-2018 een half miljoen euro uit aan de anti-rooklobby omdat Nederland bepaald niet voorop loopt in de strijd tegen tabaksverslaving.1 Vergeleken met veel van de ons omringende landen zijn hier veel mensen verslaafd aan tabak, met name jongeren en lageropgeleide mensen.2 Vrijwel elke Nederlandse dokter wordt regelmatig geconfronteerd met de desastreuze effecten van tabak op de gezondheid.3 De Vereniging vindt het onacceptabel dat de gezondheidsverschillen tussen mensen met een hoge en lage sociaal-economische status door tabaksgebruik blijven groeien.4

De Vereniging sloot zich daarom als een van de eerste medische organisaties aan bij de aangifte tegen vier in Nederland opererende tabaksfabrikanten. Die steunbetuiging genereerde veel publiciteit en droeg eraan bij dat uiteindelijk meer dan 60 merendeels medische organisaties de strafzaak ondersteunden.

Naast de aangifte tegen tabaksfabrikanten, ondersteunde de Vereniging ook onderzoek naar de richtlijn Tabaksverslaving, richtte zij de Onderzoeksredactie Tabak op, en liet in Den Haag haar stem horen om te ijveren voor zaken als een tabakverslavingsfonds en het invoeren van een vergunningstelsel voor de verkoop van tabak. Ook organiseerde de Vereniging samen met de Alliantie Nederland Rookvrij een symposium over roken en lage sociaal-economische status en maakt zij het mede mogelijk dat er binnenkort een vervolg verschijnt op het boek Het Rookgordijn van journalist Joop Bouma. Ook in het NTvG verscheen een serie artikelen over de medische aspecten van tabaksgebruik. Die serie is later gebundeld en breed verspreid binnen de gezondheidszorg onder de titel ‘Tabak van Tabak’ (bestel de bundel).

Door de inspanningen van NTvG en andere organisaties groeide in de media de belangstelling voor tabaksverslaving en de gevolgen daarvan voor rokers en de maatschappij. Niet alleen is het tot het publieke bewustzijn doorgedrongen dat de 20.000 jaarlijkse slachtoffers van tabaksverslaving in principe vermijdbaar zijn, ook begint er een belangrijke verschuiving in denken over roken plaats te vinden. Werd tabaksgebruik tot voor kort toch vooral gezien als een persoonlijk keuze, nu is doorgedrongen dat vrijwel alle rokers begonnen zijn als kind en dat genetische en omgevingsfactoren in belangrijke mate bepalen of een roker kan stoppen.5 Ook onder personeel in de gezondheidszorg lijkt de aandacht voor tabaksverslaving en de noodzaak om er iets aan te doen, sterk toegenomen. Het streven in het Nationaal Preventieakkoord is om de gehele zorg in 2030 rookvrij te hebben.6

Ondanks de mooie resultaten vreest de Vereniging dat de strijd tegen tabaksverslaving nog niet gewonnen is. Zo zijn in het regeer- en preventieakkoord stevige doelstellingen geformuleerd, maar ontbreken de bijbehoren maatregelen. Er zijn maar een paar maatregelen bewezen effectief in het terugdringen van het aantal rokers: jaar op jaar verhogen van de prijs van een pakje sigaretten met minstens 10%, verkooppunten verminderen, neutrale verpakkingen en langdurige publiekscampagnes.7 Deze maatregelen zijn tot teleurstelling van de Vereniging NTvG niet allemaal en niet even expliciet opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord. Wel is de Vereniging gelukkig met de toezegging dat het RIVM de voortgang van het Preventieakkoord jaarlijks zal monitoren.

Om die reden ziet de Vereniging voorlopig af van actieve voortzetting van de anti-rooklobby, zegt voorzitter Dink Legemate ‘We kijken even aan wat het effect is van de in het Preventieakkoord opgenomen maatregelen op de rookprevalentiecijfers. Als blijkt dat het resultaat achterblijft, zullen we overwegen om de strijd voor een streng anti-tabaksbeleid weer actief te gaan ondersteunen.’