Sinds 2009 zijn sigaretten met een smaakje verboden in de Verenigde Staten. Die maatregel lijkt het aantal jongeren dat begint met roken terug te dringen, zo luidt de conclusie van een recent Amerikaans onderzoek. Ook in Nederland komt er binnenkort een verbod op de verkoop van e-sigaretten met een smaakje.
artikel
Aan bijna alle tabaksproducten worden smaakstoffen toegevoegd. Dat gebeurt niet alleen om het tabaksproduct lekker te laten smaken, maar ook om het prikkelende effect van de tabaksrook te verminderen. Wanneer er zoveel smaakstoffen toegevoegd worden dat het product niet meer naar tabak smaakt, maar naar bijvoorbeeld fruit of chocolade, wordt van een ‘aroma’ – dus een sigaret met een smaakje – gesproken.
In september 2009 verbood de Amerikaanse voedsel- en warenautoriteit FDA sigaretten met een smaakje, met uitzondering van de mentholsigaret. De gearomatiseerde sigaretten waren namelijk vooral in trek bij jongeren, die daarna vaak bleven roken. Een verbod op deze producten moest voorkomen dat jongeren met roken zouden beginnen.
Amerikaanse onderzoekers evalueerden de effectiviteit van dit verbod door het sigarettengebruik onder jongeren voor en na invoering ervan te vergelijken (J Adolesc Health. 2020; online 13 juli). Zij gebruikten hiervoor bestaande gegevens uit een nationaal onderzoek naar gezondheid en drugsgebruik in de periode 2002-2017. De onderzoekers corrigeerden in hun analyses voor de sigarettenprijs. Ze evalueerden niet alleen het sigarettengebruik onder jongeren (12-17 jaar) en jongvolwassenen (18-25 jaar), maar ook het rookgedrag van 50+’ers. De onderzoekers namen aan dat het verbod op deze volwassen rokers geen effect zou hebben, omdat zij in tegenstelling tot jongeren nauwelijks gearomatiseerde sigaretten rookten.
Onder jongeren en jongvolwassenen was er meteen na het verbod op sigaretten met een smaakje een verhoogde kans dat jongeren of jong volwassenen in de afgelopen 30 dagen een sigaret gerookt hadden (respectievelijke oddsratio’s (OR): 1,17; 95%-BI: 1,07-1,29 en OR: 1,09; 95%-BI: 1,03-1,16, zie figuur). Daarna nam deze kans in beide groepen steeds verder af (totale effect jongeren OR: 0,57; 95%-BI: 0,49-0,66, jongvolwassenen OR: 0,73; 95%-BI: 0,66-0,82). In 2017 was de voorspelde waarschijnlijkheid dat een jongere of jong volwassene sigaretten rookte met respectievelijk 43 en 27% afgenomen in vergelijking met de voorspelde waarschijnlijkheid voorafgaand aan het verbod.
Bij de 50+’ers was er – zoals verondersteld – geen effect van het verbod zichtbaar. Dat maakt het waarschijnlijker dat het gevonden effect onder jongeren daadwerkelijk door het verbod op sigaretten met een smaakje komt en niet door andere wijzigingen in het overheidsbeleid om roken te ontmoedigen. Volgens de auteurs lijkt het verbod daarom een effectieve manier om te voorkomen dat jongeren gaan roken. Het effect op het gebruik op andere tabaksproducten, zoals het roken van e-sigaretten, werd echter niet onderzocht.
In Nederland is het verkopen van sigaretten met een smaakje sinds mei 2017 verboden. Daarnaast komt er binnenkort een verbod op e-sigaretten met een smaakje. Dat schrijft staatssecretaris Paul Blokhuis van VWS aan de Tweede Kamer. Het verbod op smaakjes moet e-sigaretten minder aantrekkelijk maken voor jongeren. Sinds 19 mei 2020 mogen in de hele Europese Unie al geen mentholsigaretten meer verkocht worden. In de VS zijn mentholsigaretten sinds januari 2020 alleen in de staat Massachusetts verboden.
Reacties