Van Leeuwenhoeks ontdekking van bacteriën: een blik te ver vooruit

- During the 17th century microscopy was practised at the Royal Society in London by the curator Robert Hooke (1635-1703). He made use of the compound microscope (with uncorrected lenses) and published a book describing the most varied observations of botanical and animal specimens, among which he introduced the concept of ‘cellula’, observed in botanical material. The useful magnification was limited to 30-40 times. During the same period, the passionate amateur Anthonie van Leeuwenhoek in Delft (1632-1723) was engaged in microscopy, using a so-called simple microscope which was difficult to use but could be applied – albeit with a greater effort – at a much larger aperture so that magnifications in the range of 75-150 times were feasible. Using these self-made instruments, Van Leeuwenhoek was able to observe and describe bacteria, but this could not be confirmed at the Royal Society. It took 150 years before the compound microscope reached this level and bacteria were recognized as pathogenic organisms.

Samenvatting

In de 17e eeuw werd aan de Royal Society in Londen microscopie bedreven door de curator Robert Hooke (1635-1703). Hij gebruikte een samengestelde microscoop met ongecorrigeerde lenzen waarmee hij uiteenlopende waarnemingen deed. Deze beschreef hij in een boek, onder meer over dierlijke en plantaardige objecten, waarbij hij het begrip ‘cellula’ in botanische objecten introduceerde. De nuttige vergroting was beperkt tot 30-40 maal. In dezelfde periode was in Delft een gedreven amateur, Anthonie van Leeuwenhoek (1632-1723), werkzaam in de microscopie. Hij maakte gebruik van een zogenaamde enkelvoudige microscoop, bestaande uit één lens, waarbij een veel grotere apertuur kon worden toegepast – zij het met grote inspanning – zodat vergrotingen in de orde van 75-150 maal mogelijk waren. Met gebruik van deze door hem zelf vervaardigde microscopen heeft hij bacteriën kunnen waarnemen en beschrijven, maar dit kon men bij de Royal Society niet bevestigen. Het heeft meer dan 150 jaar geduurd voordat de samengestelde microscoop dit niveau had bereikt en bacteriën zijn herkend als pathogene organismen.