Van gen naar ziekte; van vasopressine-V2-receptor en aquaporine 2 naar nefrogene diabetes insipidus

- In the kidney, binding of arginine vasopressin to the vasopressin type-2 receptor (V2R) causes redistribution of aquaporin-2 (AQP2) water channels from intracellular vesicles to the apical cell membrane, a process which initiates urine concentration. This is disturbed in nephrogenic diabetes insipidus due to mutations in the V2R gene, which lies on Xq28 and has a sex-linked recessive heredity, or the AQP2 gene, which lies on chromosome 12 and has an autosomal heredity. In the case of a recessive abnormality the AQP2 protein which does not fold properly, remains in the endoplasmatic reticulum and is then broken down by a protease. For a dominant abnormality the transport sig-nal in the AQP2 protein changes which results in it being found in another part of the cell namely the Golgi apparatus.

Inleiding

de ziekte1-3

Nefrogene diabetes insipidus (NDI) is een nierziekte waarbij het distale nefron ongevoelig is voor het antidiuretische hormoon arginine-vasopressine (AVP). Hierdoor verliest de nier zijn concentrerend vermogen en produceert veel hypotone urine, hetgeen kan leiden tot ernstige dehydratie en elektrolytverstoringen. De kenmerkendste symptomen van het ziektebeeld zijn polyurie en polydipsie, maar bij zuigelingen staan verschijnselen als prikkelbaarheid, anorexie, braken, groeiachterstand, koorts, obstipatie en ontwikkelingsachterstand op de voorgrond. Mentale retardatie als gevolg van ernstige dehydratie van de hersenen in de eerste levensjaren komt thans nog maar zelden voor, waarschijnlijk door vroegere herkenning en betere behandeling van de aandoening. De behandeling bestaat uit adequate vochtinname, een zoutbeperkt dieet, en een combinatie van de medicijnen amiloride en hydrochloorthiazide.

Congenitale NDI is een heterogene ziekte: in ongeveer 90 van de gevallen erft de ziekte geslachtsgebonden recessief over en wordt deze veroorzaakt door mutaties in het vasopressine-V2-receptor(V2R)-gen. Ongeveer…