Van gen naar ziekte; erfelijke niet-sferocytaire hemolytische anemie veroorzaakt door pyruvaatkinasedeficiëntie

- Pyruvate kinase (PK) deficiency is a common cause of hereditary non-spherocytic haemolytic anaemia. It is an autosomal recessive disorder caused by mutations in the gene coding for erythrocyte and liver-type pyruvate kinase (PKLR). So far, more than 130 mutations in this gene have been identified. Clinical symptoms, usually restricted to homozygous and compound-heterozygous individuals, are variable, ranging from neonatal jaundice requiring erythrocyte transfusions to a fully compensated haemolytic anaemia. The exact mechanism of erythrocyte destruction is unknown, however adenosine-triphosphate depletion and an increase in 2,3-disphosphoglycerate are thought to be important. The diagnosis of pyruvate kinase deficiency depends upon the demonstration of low PK enzyme activity. Due to the pitfalls in determining true PK activity, DNA testing is a valuable tool in the diagnosis of pyruvate kinase deficiency. By centralising the molecular diagnostics of pyruvate kinase deficiency in Utrecht, more care can be provided for the diagnosis, treatment and support of patients.

Inleiding

de ziekte

Pyruvaatkinase(PK)-deficiëntie is een aangeboren enzymafwijking van de glycolyse en vormt een belangrijke oorzaak van erfelijke niet-sferocytaire hemolytische anemie. Deze autosomaal recessieve aandoening wordt gekenmerkt door een zeer variabel fenotype. Het klinisch beeld bij homozygote en samengesteld heterozygote patiënten is dat van een chronische hemolyse van variabele aard; van zeer licht of volledig gecompenseerd tot levensbedreigende neonatale anemie en icterus. Bij infecties of andere vormen van stress, bijvoorbeeld operatieve ingrepen en zwangerschap, kan de ernst van de hemolyse tijdelijk toenemen, waardoor erytrocytentransfusies noodzakelijk kunnen zijn. De transfusiebehoefte neemt over het algemeen af bij het toenemen van de leeftijd. Hepatosplenomegalie wordt vaak gezien en splenectomie geeft in een aantal gevallen gunstige resultaten voor wat betreft de transfusiebehoefte. Zoals bij alle patiënten die meerdere transfusies ondergaan, dient men rekening te houden met secundaire ijzerstapeling. Ondanks de ernst van de anemie is de weefseloxygenatie bij PK-deficiënte patiënten redelijk. Dit komt doordat…