Van gen naar ziekte; ataxia-teleangiectasia

- Ataxia telangiectasia (AT) is an autosomal recessive disorder characterised by cerebellar ataxia, telangiectasia, immune defects, and a predisposition to malignancy. Chromosomal breakage is a feature. AT cells are abnormally sensitive to cell kill by ionising radiation and abnormally resistant to inhibition of DNA synthesis by ionising radiation. The responsible gene, ‘ataxia telangiectasia mutated’ (ATM) plays a crucial role in a signal transduction pathway, regulating the cell cycle, and in preventing damaged DNA from being reproduced. This rare genetic disorder manifests itself during childhood. The illness is progressive and most individuals die in their second or third decade of life due to infections or cancer. AT is difficult to diagnose due to its rarity and clinical heterogeneity. Both a physical examination and several laboratory tests are necessary for establishing its proper diagnosis.

Inleiding

de ziekte

Ataxia-teleangiectasia (A-T), ook wel Louis Bar-syndroom genoemd, is een zeldzame autosomaal recessieve multisysteemaandoening die wordt veroorzaakt door mutaties in het ‘ataxia telangiectasia mutated’(A-TM)-gen.1 2 Deze progressieve ziekte manifesteert zich gewoonlijk rondom het 2e levensjaar en wordt gekarakteriseerd door progressieve cerebellaire ataxie, oculocutane teleangiëctasieën, verhoogde serumconcentratie van ?-foetoproteïne (AFP), immuundeficiëntie, verhoogde gevoeligheid voor ioniserende straling, chromosomale instabiliteit en predispositie voor kanker.1-4

Cerebellaire ataxie is een essentieel kenmerk en begint meestal op de peuterleeftijd. De meeste patiënten zijn rolstoelafhankelijk vanaf ongeveer het 10e levensjaar. MRI-onderzoek van het cerebrum toont dan ernstige cerebellaire atrofie (figuur 1). Andere neurologische verschijnselen zijn choreoathetose, dystonie, oculomotorische dyspraxie en, in een latere fase van de ziekte (rondom het 20e levensjaar), polyneuropathie en spinale spieratrofie. De intelligentie is meestal normaal.

Teleangiëctasieën vormen het tweede essentiële kenmerk van de ziekte en worden over het algemeen gezien rond het 5e levensjaar…