Van alles een klein beetje?

Als je onder het mes moet, wie wil je dan aan tafel: de chirurg die het kunstje eenmaal per maand doet of de chirurg die bijna niets anders doet? Geen moeilijke keuze toch? Ervaring telt, zeker in de geneeskunde. Toch wordt die vraag te weinig gesteld. Als dokters weten we wel dat het beter is om de zorg voor bepaalde lastige ingrepen te centraliseren, maar het hart gaat soms daar waar het verstand zegt weg te blijven. Neem nu slokdarmchirurgie. Collega Biere et al. bespreken in dit nummer nieuwe ontwikkelingen omtrent de chirurgische aanpak van slokdarmkanker (A820, bl. 363). Zij schrijven dat het aantal nieuwe patiënten elk jaar sterk toeneemt en dat de beste behandeling van deze kanker chirurgisch is. Simpel: omdat dit de enige kans op genezing biedt. Alle hens aan dek dus. Nu is ook allang bekend dat patiënten die in ziekenhuizen worden geholpen waar veel slokdarmoperaties worden gedaan, het veel beter doen dan patiënten in ziekenhuizen waar deze ingreep slechts incidenteel plaatsheeft. Dat lijkt me geen hogere wiskunde: een voetballer uit de eredivisie neemt een penalty ook beter dan ik, die dat slechts af en toe met zoonlief op het veldje oefent. Wat je vaak doet, gaat beter. Toch was het tot voor kort de praktijk van alledag dat het van je postcode afhing of je door een ‘eredivisievoetballer’ of door een ‘hobbyist’ geholpen werd. En het is waar: patiënten overlijden eerder in een centrum met minder ervaring. De bewijzen dat slokdarmchirurgie beter in gespecialiseerde centra kan worden uitgevoerd, zijn in de literatuur huizenhoog opgestapeld. Er was zowaar een oekaze van de inspectie voor nodig om de professionals aan tafel te krijgen. Uiteindelijk is het gelukt en momenteel is de chirurgische zorg rond slokdarmkanker ondergebracht in slechts enkele grote centra die wekelijks patiënten opereren. Het resultaat mag er zijn: in de Nijmeegse regio is de laatste 2 jaar geen sterfte meer rondom deze ingreep.

Wat is dat toch met ons dokters dat we zo moeilijk de ‘leuke’ kunstjes kunnen afstaan, ook al weten we dat het beter is als iemand anders met meer ervaring ze doet? Zijn we te trots of vinden we gewoon dat we het allemaal moeten kunnen? Het wordt tijd voor een herbezinning. De tijd waarin de chirurg ‘alle’ chirurgie inclusief de verloskunde deed, ligt ver achter ons. Met ‘van alles een klein beetje’ komen we er niet meer.

U dacht dat alleen chirurgen hier last van hadden? Nee hoor, binnen mijn eigen vakgebied maag-darm-leverziekten speelt het ook met tal van endoscopische procedures. Een endoscopie van de galwegen kun je ook beter overlaten aan een vakman met veel ervaring. Toch zijn er in den lande nog steeds te veel artsen die te weinig doen om hun ervaring in stand te houden. Centralisatie is ook hier het ‘buzz’-woord: beter veel en goed, dan weinig en matig.