Vaccinaties op de kinderleeftijd anno 2004. II. Echte en vermeende bijwerkingen

- Vaccinations protect to a high degree against infectious diseases, but may cause side effects. In the Netherlands since 1962 the adverse events following immunisations are registered and analysed by the National Institute of Health and Environment (RIVM). Since 1983 a permanent Committee of the Dutch Health Council reviews adverse events reported to the RIVM.

- With the so-called killed vaccines the side effects are mainly local (redness, swelling, pain) or general (fever, listlessness, irritability, sleep and eating problems). They are seen mainly after DPT-IPV vaccination against diphtheria, pertussis, tetanus and poliomyelitis. Some side effects occur rarely (collaps reactions, discoloured legs, persistent screaming and convulsions) and very rarely serious neurological events are reported. After MMR vaccination against measles, mumps and rubella, cases of arthritis, thrombocytopenia and ataxia are reported sporadically. Usually, they have a spontaneous recovery.

- During recent years a scala of diseases or symptoms have been associated with vaccination (presumed side effects). Careful and extensive investigations have shown that such hypotheses could not be supported. Examples are allergic diseases as astma, diabetes mellitus, multiple sclerosis (after hepatitis B vaccination), autism and inflammatory bowel disease (after MMR vaccination) and sudden infant death syndrome.

- The total number of cases where at least a possible relation between side effects and vaccination is observed – apart from local reactions and moderate general symptoms – is very rare (about 0.25 per 1000 vaccinations) and does not balance the benefits from vaccination.

- There appears increasing doubt about the use and safety of vaccinations. More research is needed about the motives of people to choose for and against vaccination.

- The education about vaccination for parents and professionals who are involved with vaccination has to be improved. Internet can play an important role.

Samenvatting

- Vaccinaties beschermen in hoge mate tegen infectieziekten, maar kunnen soms bijwerkingen geven. Sinds 1962 worden vermoede bijwerkingen van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) in ons land centraal geregistreerd door het RIVM en sinds 1983 toetst een Commissie van de Gezondheidsraad de bevindingen.

- Het gaat bij de ‘dode’ vaccins vooral om lokale (roodheid, zwelling en pijn) en algemene verschijnselen (lusteloosheid, prikkelbaarheid, onrustig slapen en minder goed eten). Ze worden met name gezien na vaccinatie tegen difterie, kinkhoest, tetanus en poliomyelitis (DKTP). Een aantal bijwerkingen treedt zelden op (collapsreacties, ‘persistent screaming’, verkleurde benen en convulsies). Zeer zelden worden ernstige neurologische complicaties gemeld. Na vaccinatie tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) worden sporadisch algemene verschijnselen gezien (artritis, trombocytopenie, ataxie), met vrijwel steeds een spontaan herstel.

- Gedurende de afgelopen jaren zijn veel ziekten of ziektebeelden in verband gebracht met vaccinaties (vermeende bijwerkingen). Uitgebreid onderzoek heeft aangetoond dat zulke hypothesen onjuist waren. Het gaat onder andere om allergische aandoeningen, zoals astma, diabetes mellitus, multiple sclerose (na hepatitis-B-vaccinatie), autisme en inflammatoire darmziekten (na BMR-vaccinatie) en wiegendood.

- Het aantal gevallen waarin tenminste een mogelijk verband bestaat tussen vaccinatie en ziekteverschijnselen – afgezien van de lokale reacties en lichte algemene verschijnselen – is gering (ongeveer 0,25 per 1000 vaccinaties) en weegt niet op tegen de baten van vaccinatie.

- Er is bij het publiek toenemende twijfel over het nut en de veiligheid van vaccinaties. Meer onderzoek is nodig naar de redenen waarom mensen wel of niet voor vaccinatie kiezen.

- De voorlichting over vaccinaties aan ouders en beroepsgroepen die zich bezighouden met vaccinatie moet verbeterd worden. Het internet kan hierbij een belangrijke rol spelen.