Universitair Ziekenhuis Gent vraagt om euthanasiewetgeving

In België is er opschudding ontstaan rond 5 verpleegkundigen van het Universitair Ziekenhuis Gent die worden verdacht van actieve euthanasie (De Morgen en De Standaard, 22 april 1999). Zij zouden zonder toestemming van de familie en zonder overleg met een arts de beademingsapparatuur van een wilsonbekwame, bejaarde patiënte hebben stopgezet. Nadien hebben zij haar mogelijk ook nog een dodelijke injectie gegeven. Het ziekenhuis zelf heeft het Openbaar Ministerie verzocht een gerechtelijk onderzoek in te stellen. Als er dan een verband aangetoond wordt tussen het overlijden van de patiënte en het handelen van de verpleegkundigen, kunnen die schuldig verklaard worden aan doodslag en minimaal een straf van 3 jaar opgelegd krijgen.

Het bestuur van het ziekenhuis neemt de zaak erg hoog op. Nu al, nog voor de uitkomst van het onderzoek, is er één verpleegkundige ontslagen en een andere geschorst. ‘Zwaarwichtige feiten’, zegt bestuurslid Eric Engelbrecht. ‘De verpleegkundigen zijn duidelijk buiten hun boekje gegaan. Er mag dan al een ethische discussie woeden rond levensbeëindiging, er zijn nu procedures en die moeten gevolgd worden.’ Tegelijkertijd is het wel zo dat het ziekenhuisbestuur het ontbreken van wettelijke duidelijkheid rond levensbeëindiging in België bekritiseert. ‘Het is zowel in het belang van de patiënten als van de artsen dat er helderheid komt rond euthanasie en levensbeëindiging. Nu werken we in een vacuüm, net zoals we deden voordat er abortuswetgeving kwam.’

Het Universitair Ziekenhuis Gent hanteert, evenals veel andere Belgische ziekenhuizen, al 10 jaar een procedure met ‘NTR-codes’ (‘NTR’ staat voor ‘niet te reanimeren’). De codes gaan van NTR-0, waarbij de patiënt alle therapeutische mogelijkheden krijgt, tot NTR-4, waarbij elke therapie wordt gestaakt. Daartussen liggen nog 3 mogelijkheden. De code NTR-1 houdt in dat de patiënt na een hartstilstand niet meer wordt gereanimeerd; bij NTR-2 ‘bevriezen’ artsen de therapie en bij NTR-3 wordt de patiënt louter palliatief behandeld. Artsen overleggen bij een wilsonbekwame patiënt met de familie welke NTR-code de patiënt toegekend krijgt. Het hoofd van de afdeling Intensieve Zorg van het Gentse ziekenhuis benadrukt dat de NTR-codes alleen tot doel hebben overbodige behandelingen te voorkomen. Daarom dienen ze duidelijk gescheiden te worden van actieve euthanasie en levensbeëindiging bij wilsonbekwame patiënten, die beide wettelijk verboden zijn.

De Belgische minister van Volksgezondheid, Marcel Colla, wil in de volgende regeerperiode ‘zijn volle gewicht zetten’ achter een euthanasieregeling, zo melden De Morgen en De Standaard (26 april 1999). Colla refereerde aan het voorval in Gent om te benadrukken dat het de hoogste tijd is voor een wettelijke regeling. ‘Zelfs al hadden de verplegers in Gent een arts geraadpleegd, dan zou deze nog altijd in illegaliteit gehandeld hebben.’ Voor de uitwerking van de nieuwe wet wil Colla uitgaan van het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt. Als de patiënt wilsbekwaam is, kan hij zelf een beslissing nemen; is dit niet het geval, dan kan worden volstaan met een wilsverklaring of met een vertrouwenspersoon die optreedt namens de patiënt. (Bijdrage J.J.Hoefnagel.)