Telomeren en biologische veroudering bij hart- en vaatziekten

- The striking variability in the age of onset of and the manifestation/ absence of manifestation of cardiovascular diseases is inadequately explained by conventional risk factors, but may be explained by variation in biological age.

- Telomere length is possibly a reliable marker of biological age, shorter telomeres reflecting more advanced age. The initial telomere length of a person is mainly determined by genetic factors. Moreover, the telomere length shortens with each cell division, and exposition to harmful environmental factors also results in shorter telomeres.

- Leukocytes of patients with atherosclerosis and heart failure display remarkably shorter telomeres compared to leukocytes of healthy subjects of similar age. Conventional cardiovascular risk factors are also associated with telomere length.

- If telomeres are indeed causally involved in the pathogenesis of cardiovascular disease, this might provide new avenues for future preventive and therapeutic strategies.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1265-70

Samenvatting

- De grote variatie in leeftijd en het al dan niet manifest worden van hart- en vaatziekten kan niet geheel verklaard worden door conventionele risicofactoren, maar mogelijk wel door variatie in biologische leeftijd.

- Telomeerlengte is mogelijk een betrouwbare marker voor biologische leeftijd, waarbij kortere telomeren op een hogere leeftijd wijzen. De initiële telomeerlengte van een mens wordt grotendeels genetisch bepaald. Daarnaast is het een afspiegeling van de celdelingsgeschiedenis en de blootstelling aan schadelijke omgevingsfactoren.

- Leukocyten van patiënten met atherosclerose en hartfalen hebben opvallend korte telomeren in vergelijking met die van gezonde leeftijdsgenoten. Daarnaast hangen ook verschillende klassieke cardiovasculaire risicofactoren samen met telomeerlengte.

- Wanneer telomeren inderdaad een causale relatie met hart- en vaatziekten blijken te hebben, dan vormen ze een potentieel nieuw aangrijpingspunt voor toekomstige preventieve en therapeutische strategieën.

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1265-70

Artikelinformatie

Aanvaard op

21 februari 2008

2 juni 2008

Citeer dit artikel als

Ned Tijdschr Geneeskd. 2008;152:1265-70

Vakgebied

Genetica

Hart en vaten

Ouderen

Auteursinformatie

Universitair Medisch Centrum Groningen, afd. Cardiologie, Postbus 30.001, 9700 RB Groningen.

Hr.J.Huzen, arts-onderzoeker; hr.prof.dr.D.J.van Veldhuisen, cardioloog; hr.prof.dr.W.H.van Gilst, klinisch farmacoloog; hr.dr.P.van der Harst, onderzoeker.

Contact hr.dr.P.van der Harst (p.van.der.harst@thorax.umcg.nl)