Subcutaan emfyseem als eerste symptoom van een geperforeerde diverticulitis

Een 76-jarige vrouw met een, behoudens hypertensie, blanco medische voorgeschiedenis, werd op de afdeling Interne Geneeskunde opgenomen wegens rectaal bloedverlies. Na enkele dagen kreeg zij veel pijn aan het linkerbeen. Bij lichamelijk onderzoek was dit gezwollen, glanzend en zeer pijnlijk bij aanraken. Later ontstond subcutaan emfyseem aan het bovenbeen. CT-onderzoek toonde een diverticulitis van het sigmoïd, met een perforatie en een zeer uitgebreid subcutaan en intramusculair emfyseem. Operatief werd een dubbelloops stoma op het colon transversum aangelegd en werden alle subcutane gebieden met emfyseem gedraineerd. Bij een tweede operatie werd een anterior-resectie volgens hartmann-principe verricht, met eindstandig fistel op het colon descendens. Na enkele dagen overleed zij ten gevolge van een septisch beeld. Subcutaan emfyseem is een zeldzame complicatie van een geperforeerde diverticulitis. Er zijn weinig prospectieve studies voorhanden over diverticulitis, hetgeen een rationele aanpak van deze veelvoorkomende aandoening in de dagelijkse praktijk bemoeilijkt.