Statistische versus klinische gelijkwaardigheid

There is increasing interest in the use of non-invasive neurostimulation in the treatment of depressive disorder. A recent meta-analysis compared different forms of neurostimulation, and concluded that the effectiveness of different forms of this therapy, for example repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) or transcranial direct current stimulation (tDCS), was similar to electroconvulsive therapy (ECT). In this comment we discuss these different techniques; we also stress that an unfair comparison has been made between the different forms of neurostimulation. In daily practice, techniques such as ECT, rTMS, and tDCS are used in different patient groups. ECT, in particular, is highly effective in patients suffering from a major depressive disorder with psychotic features, but this patient group has not been sufficiently included in the studies incorporated with a consequent negative bias towards ECT in this meta-analysis.

Conflict of interest and financial support: no conflicts of interest have been reported.

De behandeling van een depressieve stoornis berust naast basisinterventies, zoals psycho-educatie, activatie en het optimaliseren van slaaphygiëne, op 2 pijlers: psychotherapeutische en medicamenteuze interventies.1 Daarnaast kan in het geval van een zeer ernstige of therapieresistente depressie elektroconvulsietherapie (ECT) overwogen worden.1 ECT is een zeer effectieve behandeling van depressieve stoornissen die al decennia bestaat.2

Elders in het NTvG beschrijft collega Carlier de resultaten van een recente netwerkmeta-analyse.3 In dat artikel wordt op statistisch elegante wijze aangetoond dat de effectiviteit van nieuwere vormen van minimaal invasieve hersenstimulatie, zoals repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS) en transcraniële gelijkstroomstimulatie (tDCS) net zo hoog is als die van ECT. De onderzoekers maken echter niet een eerlijke vergelijking tussen de verschillende behandelingen. Statistische gelijkwaardigheid, zoals aangetoond in de netwerkmeta-analyse, is immers niet hetzelfde als klinische gelijkwaardigheid.

Minimaal invasieve hersenstimulatie

ECT behoort tot de eerste generatie van minimaal invasieve hersenstimulatie. Hierbij krijgt de patiënt onder algehele anesthesie een elektrische stroom toegediend van ongeveer 0,8-0,9 ampère gedurende enkele seconden, teneinde een convulsie op te wekken. Een convulsie kan ook opgewekt worden met behulp van een sterk magnetisch veld. In dat geval speekt men van magnetische convulsietherapie (MST). MST geeft mogelijk minder cognitieve bijwerkingen,4 maar het is nog onvoldoende duidelijk wat…