Samenvatting
- Epidemiologisch onderzoek suggereert dat er een inverse relatie bestaat tussen de serumcholesterolwaarde en het ontstaan van hersenbloedingen.
- In de SPARCL-studie (SPARCL staat voor ‘Stroke prevention by aggressive reduction in cholesterol levels’) bij ruim 4000 patiënten met een herseninfarct, -bloeding of TIA was het risico op een hersenbloeding groter bij de atorvastatine- dan bij de placebogroep.
- In meta-analyses van grote statinetrials werd dit verhoogde risico echter niet gevonden, waarschijnlijk doordat het absolute risico op een hersenbloeding laag is.
- Op basis van beschikbare studies kan niet worden uitgesloten dat het gebruik van een statine het risico op een hersenbloeding verhoogt, maar dit is alleen klinisch relevant voor patiënten met een hersenbloeding in de voorgeschiedenis.
- Bij patiënten met een hersenbloeding hoeft het gebruik van een statine niet acuut gestopt te worden.
- Bij nacontrole moet worden afgewogen of het gebruik van een statine gecontinueerd of begonnen moet worden aan de hand van het risico voor de patiënt op ischemische hart- en vaatziekten en het geschatte risico op een recidiefbloeding, die afhankelijk is van het type bloeding.
Artikelinformatie
Aanvaard op
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2015;159:A8563
Vakgebied
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG
Statine geinduceerde hyperCKemie en bloedingsrisico
Verhoogd risico recidief hersenbloeding door statine-geïnduceerde hyperCKemie?
D.L. Horjus, G.A. van Montfrans, L.M. Brewster
Versmissen et al. (1) bespraken in een helder betoog de mogelijkheid dat statines het risico op een hersenbloeding verhogen. De auteurs geven genuanceerde adviezen over starten of hervatten van statine therapie na een hersenbloeding, na weging van de kans op een recidief bloeding tegen de kans op een ischemisch hart- vaatincident. Het mogelijke mechanisme van dit ongewenste statine effect is niet bekend, maar zeker complex omdat ook zonder (bekend) gebruik van statines er een inverse relatie bestaat tussen de hoogte van het cholesterol en de kans op een hersenbloeding. Men zou dus kunnen denken aan een direct of indirect effect van cholesterol op de ‘integriteit van de bloedvaten’ zoals de auteurs in algemene termen stellen.(1)
Voorts suggereert ons recent onderzoek dat er een causaal verband bestaat tussen de verhoogde kans op een bloeding en een verhoogde plasma creatinekinase (CK) activiteit.(2) CK is het centrale enzym van de energiestofwisseling. Het enzym regenereert adenosinetrifosfaat (ATP) uit creatinefosfaat en adenosinedifosfaat (ADP). In de bloedbaan is CK het belangrijkste ADP-bindend eiwit. Gezien de centrale rol van ADP in de activatie en aggregatie van de trombocyt, kan een verhoogde plasma CK activiteit zoals vaker voorkomt bij negroïde mensen, na hevige skeletspierarbeid, of bij weefselschade, verminderde trombocytenaggregatie en een verhoogde bloedingsneiging tot gevolg hebben.(2,3) Dit effect lijkt versterkt te worden indien er tevens antistollingsmedicatie of plaatjesaggregatieremmers gebruikt worden.(2,4)
Derhalve zou een verhoogde plasma CK activiteit bij statinegebruik de verhoogde kans op een hersenbloeding mede kunnen verklaren. Hoewel nader onderzoek naar dit mechanisme en de klinische relevatie hiervan geboden is, zou bepaling van de plasma CK activiteit bij statinegebruik meer inzicht kunnen geven in het risico op een bloeding.
Referenties
1. Versmissen J, Scheele M, Dippel DWJ, van den Meiracker AH; Statine na een hersenbloeding: is dit veilig? Ned Tijdschrift Geneeskunde 2015;159: A8563
2. Horjus DL, Nieuwland R, Boateng KB, et al.; Creatine kinase inhibits ADP-induced platelet aggregation. Sci Rep. 2014,4:6551.doi: 10.1038/srep06551
3. Van de Bor M, Janssen JW, Van Bel F, Ruys JH Serum creatine kinase BB as predictor of periventricular haemorrhage in preterm infants. Early Hum Dev. 1988 Aug-Sep;17(2-3):165-74.
4. Horjus DL, van Montfrans GA, Brewster LM; Bleeding in Patients of African Ancestry Using Dabigatran A Potential Effect of Creatine Kinase JAMA Intern Med. 2015;175(7):1243. doi:10.1001/jamainternmed.2015.1274