Zie ook het artikel op bl. 1777.
Jaarlijks krijgen in ons land circa 10.000 personen de diagnose ‘dikkedarmkanker’ (colorectaal carcinoom; CRC). De incidentie ervan zal binnen 10 jaar toenemen tot naar schatting 15.000. De kans dat iemand tijdens zijn leven deze aandoening krijgt, wordt daarmee ongeveer 5. Als men wacht met diagnostiek tot er symptomen ontstaan, is bij de helft van de patiënten genezing al niet meer mogelijk. Dan worden steeds vaker nieuwe en dure geneesmiddelen ingezet, waarmee een beperkte levensverlenging wordt bereikt. De kosten zullen hierdoor met tientallen miljoenen euro’s per jaar toenemen.
Dit proces kan omgebogen worden door personen zonder symptomen te gaan screenen. Voor CRC is of kan op korte termijn worden voldaan aan de wetenschappelijke criteria van Wilson en Jungner voor screening.1 Tegenstanders van screening vinden het screeningsinstrument, de test op occult bloed in de feces (FOBT), te slecht en benadrukken dat er door…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Screening op dikkedarmkanker: zeker invoeren
De discussie van collega's Jansen en Bonneux is niet nieuw (2008:1776 respectievelijk 2008:1777). Screening wordt gedaan bij personen die geen klachten hebben. Screening op borstkanker en cervixkanker wordt reeds lang uitgevoerd met resultaten die eigenlijk teleurstellen. Het carcinoom wordt aangetoond voordat klachten ontstaan. De asymptomatische periode wordt geteld bij de overleving. Dat is niet correct. Met deze zogenaamde 'lead time bias' moet rekening gehouden worden. Het vroeg opsporen van colorectaal carcinoom, dus in de asymptomatische fase, zal uiteindelijk vermoedelijk ook geen effect hebben op de totale overleving. Mogelijk dat dit de reden is dat beleidsmakers op voorhand al tegen een dergelijke screening zijn. Echter, een belangrijk argument wordt nooit of onduidelijk meegenomen in het debat. Het colorectaal carcinoom kent een goedaardig, veelal asymptomatisch voorstadium, het adenoom. Indien men deze goedaardige tumor opspoort en verwijdert, zal een carcinoom niet meer ontstaan op deze plaats. Uit de 'National polyp study' bleek duidelijk dat de incidentie van het colorectaal carcinoom meer dan significant daalde [1,2]. Het is zeker zo dat niet ieder adenoom kanker zal worden. Door de algemeen geaccepteerde poliepfollow-up zal in deze groep van patiënten echter nog maar zeer incidenteel een carcinoom tot ontwikkeling komen. In iedere berekening van de opbrengst van een screeningsprogramma moet men dus niet alleen rekening houden met de gevonden carcinomen, maar ook met de adenomen. De toename van het aantal coloscopieën als gevolg van een screeningsprogramma lijkt overigens mee te vallen [3]. Of een screening geaccepteerd wordt door de bevolking, kan geen argument zijn in de discussie. Op dit moment worden in de dagelijkse praktijk reeds frequent klachtenvrije personen op eigen aandringen gescopieerd. Uiteraard is dit anders bij mensen met een belaste familieanamnese. Die vallen toch al buiten de beoogde screeningsgroep. Op het moment dat de infrastructuur geregeld is, zal een deel van de beoogde bevolkingsgroep deelnemen en een ander deel niet. Dat is uiteindelijk de eigen verantwoordelijkheid van ieder individu. Literatuur [1] Winawer SJ, Zauber AG, Ho MN, O´Brien MJ, Gottlieb LS, Steenberg SS, et al. Prevention of colorectal cancer by colonoscopic polypectomy. The National Polyp Study Workgroup. N Engl J Med. 1993;329:1977-81. [2] Winawer SJ, Zauber AG, Fletcher RH, Stillman JS, O´Brien MJ, Levin B, et al. Guidelines for colonoscopy surveillance after polypectorny: a consensus update by the US Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer and the American Cancer Society. Gastroenterology. 2006; 130:1872-95. [3] Terhaar sive Droste JS, Craanen ME, Kolkman JJ, Mulder CJ. Dutch endoscopie capacity in the era of colorectal cancer screening. Neth J Med. 2006;64:371-3. Zaandam, augustus 2008 Zaans Medisch Centrum, Zaandam Dr. Ruud J.L.F. Loffeld, internist-gastro-enteroloog Aart van Bochove, internist-oncoloog