Roken en het risico op een melanoom

Roken is een bekende risicofactor voor verschillende soorten kanker, maar onderzoek naar de relatie tussen roken en het risico op een melanoom levert tegenstrijdige resultaten op. Een aantal onderzoeken laat zien dat roken het risico op een melanoom verlaagt. Mogelijk beschermt nicotine de huid tegen UV-straling. Een andere hypothese is dat rokers meer tijd binnen doorbrengen en zo minder aan UV-straling blootgesteld worden.

Liesbeth Sondermeijer en collega’s vergeleken 1157 patiënten die in de periode 2003-2011 in Nederland de diagnose ‘melanoom’ kregen met 5595 controlepersonen uit de Nijmegen Biomedische Studie. De deelnemers vulden een vragenlijst in met vragen over hun rookgedrag en enkele bekende risicofactoren voor het ontwikkelen van een melanoom (Dermatology. 2019; online 10 september).

De melanoompatiënten waren gemiddeld iets ouder dan de controlepersonen, woonden vaker samen en waren lager opgeleid. Ook hadden zij vaker een lichter huidtype, verbrandden ze sneller, maakten ze vaker gebruik van zonnebanken en namen ze vaker zonbeschermende maatregelen dan de controlepersonen. De groepen verschilden niet in de tijd die buiten doorgebracht werd en het aantal zonvakanties.

Bij de mannelijke deelnemers hadden rokers en ex-rokers een lager risico op melanoom dan personen die nooit gerookt hadden (rokers: gecorrigeerde oddsratio (aOR): 0,56; 95%-BI: 0,40-0,79; ex-rokers: aOR: 0,50; 0,39-0,64). Het risico op melanoom nam verder af naarmate er langer gerookt werd (< 20 jaar roken: aOR: 0,61; 95%-BI: 0,46-0,80; 21-40 jaar roken: aOR: 0,50; 95%-BI: 0,37-0,68; > 40 jaar roken: aOR: 0,26; 95%-BI: 0,15-0,44). Bij vrouwen was er geen duidelijke relatie tussen roken en het risico op een melanoom.

Volgens de auteurs werd er niet eerder een dusdanig sterke inverse relatie tussen roken en het melanoomrisico gevonden als die bij de mannen in dit onderzoek. De auteurs hypothetiseren dat, naast een verschil in opzet van eerdere onderzoeken, soortgelijke resultaten om ethische redenen eerder mogelijk niet gepubliceerd zijn. Mogelijk wordt het verschil tussen mannen en vrouwen verklaard doordat vrouwen een sneller nicotinemetabolisme hebben. Daarnaast versnellen orale anticonceptiva het nicotinemetabolisme. Hoewel de onderzoekers concluderen dat roken het risico op een melanoom bij mannen kan verlagen, benadrukken zij uiteraard het belang van stoppen met roken.