Rivaroxaban na ziekenhuisopname voor covid-19?

De onderzoekers voerden een ongeblindeerde RCT uit in 14 Braziliaanse medische centra (Lancet. 2021; online 15 december). Patiënten die in deze centra opgenomen waren voor covid-19 en een verhoogd risico op veneuze trombo-embolie liepen na ontslag, mochten meedoen aan het onderzoek. Het verhoogde risico op veneuze trombo-embolie bepaalden de onderzoekers met de IMPROVE-risicoscore en de D-dimeerwaarde.

In de periode 8 oktober 2020-29 juni 2020 screenden de onderzoekers 997 patiënten, van wie er 320 aan de studie deelnamen. Zij hadden een gemiddelde leeftijd van 57,1 jaar (SD: 15,2) en een gemiddeld BMI van 29,7 kg/m2 (SD: 5,6). De deelnemers werden gerandomiseerd over een interventie- en een controlegroep (beide n = 160). De interventiegroep kreeg na ontslag uit het ziekenhuis gedurende 35 dagen rivaroxaban 10 mg/dag, de controlegroep kreeg de standaard follow-up, zonder antistolling. Alle patiënten werden tijdens de ziekenhuisopname tromboprofylactisch behandeld volgens protocol. Het onderzoek werd gefinancierd door Bayer, de producent van rivaroxaban.

De samengestelde primaire uitkomstmaat van de ‘intention to treat’-analyse bestond uit het optreden van symptomatische of asymptomatische veneuze en arteriële trombo-embolie, waaronder ook overlijden door een cardiovasculaire oorzaak.

In beide onderzoeksarmen trok 1 patiënt zich terug uit het onderzoek en in de interventiegroep kregen 2 patiënten de interventie niet. De primaire uitkomstmaat trad op bij 5 van de 159 patiënten in de interventiegroep en bij 15 van de 159 patiënten in de controlegroep (relatief risico: 0,33; 95%-BI: 0,12-0,90). Het verschil in optreden van de primaire uitkomstmaat werd vooral veroorzaakt door een lagere incidentie van longembolieën in de interventiegroep (2 vs. 10). In geen van beide onderzoeksgroepen kwamen ernstige bloedingen voor.

De onderzoekers concluderen dat patiënten die voor covid-19 opgenomen zijn en een verhoogd risico op trombo-embolieën lopen, betere klinische uitkomsten hebben wanneer zij na ontslag uit het ziekenhuis rivaroxaban krijgen. Erik Klok, internist vasculaire geneeskunde bij het LUMC, zet echter vraagtekens bij de externe validiteit van de studie. Zo vertelt hij dat het twijfelachtig is of bij screening gevonden trombose relevant is voor de prognose, werden patiënten met enig bloedingsrisico van deelname aan de studie uitgesloten en ontbreken details over de covid-19-behandeling van de deelnemers aan het onderzoek.

Voorlopig zal deze studie de Nederlandse richtlijnen niet halen. Klok: ‘Verschillende andere studies lopen nog. De uitkomsten daarvan zijn van belang voor het maken van een onderbouwde richtlijnaanbeveling. Mocht er toch al worden gekozen om bepaalde patiënten na ontslag te behandelen met tromboseprofylaxe, dan zal dat in de regel met LMWH gebeuren omdat rivaroxaban in deze setting offlabel is.’