Reumatische klachten door immunotherapie bij kanker

Illustratie van een pols met pijn
Wouter H. van Binsbergen
Sjoerd C. Heslinga
Willem F. Lems
Michel W.P. Tsang-A-Sjoe
Mariette Labots
J. (Conny) van der Laken
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2023;167:D7698
Abstract

Samenvatting

Achtergrond

Met de introductie van immuuncheckpointremmers (ICI’s) zijn de overleving en kwaliteit van leven van patiënten met diverse solide tumoren sterk verbeterd. Immuuntherapie veroorzaakt echter afname van immuuntolerantie, waardoor auto-immuunreacties kunnen optreden die lijken op reumatische ziekten.

Casus

Een 51-jarige patiënte met een melanoom werd adjuvant behandeld met nivolumab. Na 9 maanden ontwikkelde zij artritisklachten. Behandeling met prednison en methotrexaat was succesvol, waarna de prednison werd afgebouwd. Een 75-jarige patiënt met gemetastaseerd melanoom ontwikkelde myositis en myocarditis na één kuur ipilimumab/nivolumab. Hij werd behandeld met intraveneus methylprednisolon, waarop een snelle verbetering volgde. Met de ICI’s stopte hij definitief.

Conclusie

ICI’s kunnen reumatische bijwerkingen veroorzaken die immunosuppressieve behandeling vereisen; de ICI’s moeten soms tijdelijk of definitief gestopt worden. Het is belangrijk om patiënten met deze bijwerkingen laagdrempelig naar de reumatoloog te verwijzen. Onderzoek moet uitwijzen welke immunosuppressieve middelen bij welke patiënt het meest effectief zijn en de oncologische uitkomsten zo min mogelijk negatief beïnvloeden.

Auteursinformatie

Amsterdam UMC, locatie VUmc, Amsterdam; afd. Reumatologie en klinische Immunologie: drs. W.H. van Binsbergen, arts-onderzoeker; prof.dr. W.F. Lems, dr. M.W.P. Tsang-A-Sjoe en prof.dr. J. van der Laken, reumatologen; afd. Medische Oncologie: dr. M. Labots, internist-oncoloog. Reade, Amsterdam: dr. S.C. Heslinga, reumatoloog.

Contact W.H. van Binsbergen (w.h.vanbinsbergen@amsterdamumc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Auteur Belangenverstrengeling
Wouter H. van Binsbergen ICMJE-formulier
Sjoerd C. Heslinga ICMJE-formulier
Willem F. Lems ICMJE-formulier
Michel W.P. Tsang-A-Sjoe ICMJE-formulier
Mariette Labots ICMJE-formulier
J. (Conny) van der Laken ICMJE-formulier
Dit artikel is gepubliceerd in het dossier
Oncologie
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties