Resistentieproblemen bij Streptococcus pneumoniae

– Penicillin-resistant pneumococci are an increasing worldwide problem that until now has spared the Netherlands and a small number of other European countries. In countries with resistant pneumococci empirical therapy of otitis media and of meningitis is difficult. Special antibiotics such as clindamycin and ceftriaxone may be needed or combinations of vancomycin and high doses of cephalosporin. In spite of antibiotic resistance pneumococcal pneumonia can be treated successfully with high doses of benzylpenicillin or cephalosporin. In case of an infection outside the central nervous system, it is not clear what level of minimal inhibitory concentration indicates that therapy will fail, probably > 4 mgl. Even in regions with much resistance such levels are rare. It is fortunate that antibiotic resistance only occurs in a limited number of pneumococcal strains, which in addition happen to be included in antipneumococcal vaccines.

Inleiding

Streptococcus pneumoniae was een van de eerste micro-organismen die ontdekt werden aan het eind van de vorige eeuw, nog voor de beschrijving van de oorzaak van antrax en de ontdekking van Mycobacterium tuberculosis. Klebs beschreef in 1875 de pneumokok als de oorzaak van het overlijden van patiënten met pneumonie en aan het einde van de vorige eeuw was de pneumokok alom bekend als de belangrijkste oorzaak van lobaire pneumonie. Ofschoon immunotherapie met convalescent serum een veelgebruikte therapeutische ingreep was voor de jaren dertig bleef de letaliteit door invasieve pneumokokkeninfecties rond de 50.1 Met de introductie van sulfonamiden in de jaren dertig, gevolgd door penicilline in 1945 voor de behandeling van pneumokokkeninfecties daalde de letaliteit door dit micro-organisme aanzienlijk.2 Penicilline is nog steeds het middel van eerste keus voor ernstige pneumokokkeninfecties.

Aan het einde van de jaren zestig verschenen uit Australië en Nieuw-Guinea de eerste berichten over penicilline-resistentie…