Radiobiologie: 30 jaar lineair-kwadratisch model

Klinische praktijk
Lukas Stalpers
Klaas Franken
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2012;156:A4670
Abstract

Rectificatie

 

Op dit artikel is de volgende verbetering gekomen:

 

In het onderschrift bij figuur 3 klopt de codering van de kleuren niet: de rode lijn geeft het effect van bestraling met 2 Gy weer en de blauwe lijn de bestraling met 4 Gy.

 

Samenvatting

  • Bestraling is een effectieve behandeling tegen veel vormen van kanker.

  • Kort na de ontdekking van röntgenstralen in 1895 werd radiotherapie al met succes toegepast, maar de vraag bleef bestaan waarom het verband tussen fysische dosis en biologische effecten van straling niet-lineair is.

  • Het verband tussen stralingsdosis en de overleving van bestraalde tumorcellen is deels lineair, deels kwadratisch, zoals blijkt uit overlevingscurven van bestraalde cellen.

  • De lineaire component van de overlevingscurve wordt toegeschreven aan niet-herstelbare DNA-schade in bestraalde cellen, de kwadratische component aan herstelbare DNA-schade.

  • Op basis van radiobiologische studies en kennis over DNA-schade en -herstel beschreef de Amsterdamse hoogleraar Barendsenin 1982 een mathematisch model om de kansen op genezing van kanker en bijwerkingen na gefractioneerde radiotherapie te beschrijven en voorspellen: het lineair-kwadratische-model of kortweg LQ-model.

  • Later maakten vele andere onderzoekers het LQ-model hanteerbaar voor de radiotherapie. Het LQ-model vormt hierdoor de radiobiologische ruggengraat van de radiotherapie.

Auteursinformatie

Academisch Medisch Centrum, afd. Radiotherapie, Amsterdam.

Contact dr. L. Stalpers (l.stalpers@amc.nl)

Verantwoording

Dr. Kees Koedooder, dr.ir. Gideon Koekoek, prof.dr.em. Frits van Dam, dr. Ineke Weers-Pothoff en dr. Carel Weers gaven waardevolle suggesties voor dit artikel.
Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld.
Aanvaard op 4 mei 2012

Auteur Belangenverstrengeling
Lukas Stalpers ICMJE-formulier
Klaas Franken ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties