Puzzelen

Soms ontstaat bij de planning van een nummer bijna als vanzelf een fraaie staalkaart van de geneeskunde, gevat in relevant onderzoek en mooie patiëntenverhalen. Deze week publiceren we drie onderzoeksartikelen waarin onderzoekers verslag doen van de resultaten van de uitbreiding van de hielprikscreening. Die artikelen met zeer recente gegevens zijn absoluut de moeite waard; niet alleen wordt beter duidelijk wat de opbrengst aan metabole stoornissen is, ook blijkt eruit dat er nieuwe (althans voor mij) ethische problemen rijzen. We sporen immers niet alleen patiëntjes op, maar ook dragers. Die signalering heeft consequenties voor kinderartsen, maar zeker ook voor huisartsen.

Behalve dit onderzoek staan er in dit nummer ook twee pareltjes over patiëntenproblemen die een beroep deden op de creativiteit en vakmanschap van de dokters. Vet en collega’s kwamen achter de oorzaak van merkwaardige plekken bij zuigelingen, dankzij verwondering, vakmanschap en goed puzzelen; zij speelden zelfs voor Sherlock Holmes door een proefopstelling te maken (A6). In zekere zin is dat echte evidence-based geneeskunde: het zelf integreren van klinische kennis en literatuur of praktische wetenschap. Maar hoe vaak verwonderen we ons niet over iets raars dat we nog nooit gezien hebben, zonder er iets mee te doen? Ik sta nog regelmatig met verbazing naar iets te kijken dat ik nooit gezien heb. In de hectiek van alledag heb ik de neiging dat dan maar snel weg te stoppen, maar daarmee komt de patiënt, en ook de wetenschap, niet verder.

Die patiënt komt ook niet verder met het klakkeloos volgen van protocollen. Zo had de patiënt met pijn in het been in het artikel van Haveman en Blomme (B268) eerst veel pech, met een bijna eindeloze tocht langs veel artsen zonder resultaat, terwijl bij goed nadenken en vooral even simpel voelen de oorzaak niet moeilijk te achterhalen was.

Hoe goed beheersen dokters en studenten het lichamelijk onderzoek nog? Bestaan diagnosen die je niet kunt zien nog wel in dit tijdvak van steeds indrukwekkender 3-D CT’s? We lijken in de toename van al het technisch diagnostische geweld wel eens te vergeten dat we het merendeel van de diagnosen en zelfs de prognose in de verhalen van de patiënten kunnen vinden. En zo’n mooi muzikaal verhaal als in onze klinische les deze week, daar kun je als dokter toch stilletjes van genieten.

Puzzelen en goed luisteren, dat zijn en blijven de basis van álle specialismen.