Pseudotrombocytopenie door trombocytagglutinaten (EDTA-pseudotrombocytopenie)

– Twelve patients with pseudothrombocytopenia are reported: the spurious low platelet automated counts were due to agglutination of platelets in the presence of the anticoagulant ethylene diamine tetra-acetate (EDTA). None of the patients had symptoms or signs of a bleeding diathesis. If performed, the coagulation tests were normal, and no platelet antibodies were found; bone marrow examinations showed a normal megakaryopoiesis. Microscopic examination of the blood smear revealed numerous platelet clumps. These platelet clumps caused a false-high leucocyte count. The diagnostic and therapeutic importance of pseudothrombocytopenia is stressed. Other causes of pseudothrombocytopenia are mentioned.

The most important element in the recognition of this in vitro artefact is microscopic examination of the blood smear. Heparin anticoagulated blood will give normal platelet counts but fluoride oxalate and even trisodium citrate anticoagulated blood may give a picture of pseudothrombocytopenia. The histogram, which the modern automatic particle counters provide, is a fast and elegant aid: platelet clumps add a characteristic curve in the beginning of the leucocyte histogram.

In reporting and interpreting low platelet counts, this information should be kept in mind.

Samenvatting

In de periode van één jaar werd bij twaalf patiënten pseudotrombocytopenie vastgesteld: de foutief-lage bloedplaatjestellingen langs geautomatiseerde weg waren te wijten aan bloedplaatjesagglutinatie in aanwezigheid van ethyleendiamine-tetra-acetaat als anticoagulans. Bij geen van de patiënten werden tekenen van een verhoogde bloedingsneiging waargenomen. Indien uitgevoerd, waren de stollingstests normaal en werden er geen trombocytantistoffen gevonden; bij beenmergonderzoeken werd een normale megakaryopoëse aangetoond. Microscopisch onderzoek van het bloeduitstrijkje bracht talrijke trombocytenagglutinaten aan het licht, de bron van deze agglutinaten veroorzaakte een foutief-hoge leukocytentelling langs geautomatiseerde weg.

Het diagnostische en therapeutische belang van pseudotrombocytopenie wordt beklemtoond. Ook andere oorzaken van pseudotrombocytopenie worden vermeld.

Het belangrijkste element bij het herkennen van dit in vitro-artefact blijft het microscopische onderzoek van het perifere bloed. Met heparine onstolbaar gemaakt bloed zal normale trombocytentellingen weergeven. Met fluoride-oxalaat en ook met Na₃-citraat ontstold bloed kan eveneens een beeld van pseudotrombocytopenie geven. Het histogram, waarmee moderne automatische partikeltellers uitgerust zijn, vormt een snel en elegant hulpmiddel: bloedplaatjesagglutinaten voegen een karakteristieke curve toe aan het lage-volumina-gebied van het leukocytenhistogram.

Bij het doorgeven en interpreteren van lage bloedplaatjestellingen zou men deze gegevens voor ogen dienen te houden.