Profylactisch gebruik van lidocaïne bij acuut hartinfarct

In de eerste 4 uur na het ontstaan van een hartinfarct is er 15 maal zoveel kans dat ventrikelfibrilleren (VF) voorkomt als in de volgende 8 uur. Dit verklaart ook waarom de grootste sterfte na een infarct zich voordoet in de eerste uren, dus nog voor het verblijf in een ziekenhuis. Men heeft getracht VF te voorkomen door al bij een vermoeden van een hartinfarct lidocaïne toe te dienen, maar de aanvankelijk gunstig lijkende resultaten zijn omstreden. Koster gaf in de ambulance een voldoende hoge dosis lidocaïne, maar voor de sterfte maakte dit geen verschil.1 De patiënten werden in een stad vervoerd en waren veel eerder in een ziekenhuis dan bijvoorbeeld hun lotgenoten op het platteland van Noorwegen.

Berntsen en Rasmussen deden in dit land een dubbelblind onderzoek waarbij 96 patiënten (groep I) 400 mg lidocaïne kregen en 101 anderen (groep II) een placebo; de 2 groepen waren overigens onderling goed vergelijkbaar.2 De tijd tussen het begin van de klachten en de aanvang van het onderzoek bedroeg gemiddeld 167 minuten. De klachten berustten bij 63 van allen inderdaad op een hartinfarct. De eerste 3 uur ontstond bij 2 patiënten in groep I en 3 anderen in groep II VF, dat bij 4 personen met succes bestreden kon worden. In die tijd zag men hartstilstand bij 3 patiënten uit groep I; het is bekend dat met lidocaine asystolie kan ontstaan. Tijdens de eerste 3 uur overleden 2 patiënten uit groep I en 1 uit de placebogroep.

De schrijvers menen dat profylactisch toedienen van lidocaïne na een acuut hartinfarct geen afdoende bescherming biedt. Overigens duurde het al ruim 3,5 uur eer de beschreven procedure begon. Juist dan is de kans op VF het grootst (Ref.). In het onderzoek van Koster duurde het 9 minuten voor de ziekenwagen na oproep van de huisarts verscheen; de patiënt was dan binnen een half uur op de hartbewakingsafdeling. Dit maakt vergelijking van de 2 beschreven onderzoekingen niet recht mogelijk.