Plaatsing van een transjugulaire intrahepatische portosystemische shunt als behandeling van refractaire ascites bij 21 patiënten

To determine the value of the transjugular intrahepatic portosystemic stent shunt (TIPS) in the treatment of patients with cirrhosis and refractory ascites.

Design

Descriptive follow-up study.

Setting

University Hospital Gasthuisberg, Leuven, Belgium.

Methods

In a period of three years, 21 consecutive patients with cirrhosis and refractory ascites were treated with TIPS. Refractory ascites was defined as ascites resistant to maximum diuretic therapy and repeated paracentesis. The mean follow-up was 9 months (range 3-26).

Results

Creation of the stent shunt was technically successful in 20 patients and resulted in a decrease of the pressure gradient between the portal vein and the inferior vena cava by approximately 47. The procedure was immediately lethal in two patients. Complications occurred later on in four patients: thrombosis of the stent in 3 patients and disabling encephalopathy in one. Five other patients died from liver failure, four of them possibly related to the increase of the portosystemic shunting. The stent shunt had no ill effects on kidney function. Thirteen patients were still alive at the end of follow-up. Five patients (24) had a total and sustained remission of the ascites. Seven patients (33) still had ascites but needed no paracentesis. One patient did not respond to the treatment. The best results were observed in 14 alcoholics: 9 (64) responded favourably (43 in non-alcoholics), in 4 of these the ascites ha disappeared.

Conclusions

TIPS placement needs substantial experience to avoid technical complications. In case of refractory ascites, only patients for whom later liver transplantation is considered should be submitted to the procedure, because TIPS placement can lead to deterioration of liver function.

Samenvatting

Doel

Evaluatie van plaatsing van een transjugulaire intrahepatische portosystemische shunt (TIPS) als behandeling van refractaire ascites bij levercirrose.

Opzet

Descriptief follow-uponderzoek.

Plaats

Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg, Leuven, België.

Methode

In een 3 jaar durend follow-uponderzoek werden 21 opeenvolgende patiënten met cirrose en refractaire ascites behandeld door plaatsing van een TIPS. Refractaire ascites werd gedefinieerd als ascites die resistent was tegen maximale diureticatherapie en herhaalde paracentese. De follow-upduur bedroeg gemiddeld 9 maanden (uitersten: 3-26).

Resultaten

De TIPS kon technisch succesvol aangelegd worden bij 20 patiënten en leidde tot een afname van de portocavale drukgradiënt met gemiddeld 47. De ingreep had een vroegtijdige fatale afloop bij 2 patiënten. Kortetermijncomplicaties deden zich voor bij 4 patiënten: (sub)acute trombose van de stent bij 3 en invaliderende encefalopathie bij 1; 5 andere patiënten overleden als gevolg van leverfalen, van wie 4 mogelijk door een toename van de portosystemische shunting. De shunt had geen nadelige invloed op de nierfunctie. Aan het eind van de follow-upperiode waren 13 patiënten nog in leven. Bij 5 patiënten (24) was er een volledige remissie van de ascites, bij 7 (33) een gedeeltelijke en bij 1 was de behandeling zonder resultaat. De beste resultaten werden behaald bij 14 alcoholici: bij 9 (64) was er een gunstig effect (dat gold voor slechts 43 van de niet-alcoholici), bij 4 bleef de ascites volledig afwezig.

Conclusie

TIPS-plaatsing vereist technische ervaring; de procedure is een mogelijk efficiënte behandeling voor refractaire ascites, maar aangezien de TIPS een verdere achteruitgang van de leverfunctie kan uitlokken dient de ingreep gereserveerd te blijven voor patiënten bij wie een levertransplantatie gepland wordt.