Ivf is een effectieve behandeling voor veel paren met onvervulde kinderwens bij wie alternatieven niet werken.1 Jarenlang werden daarbij, om het succespercentage te verhogen, twee of zelfs drie embryo’s in de baarmoeder geplaatst. Met het toenemen van de succeskans per in de baarmoeder geplaatst embryo is echter de kans op meerlingzwangerschap (en de daaraan verbonden hogere kans op complicaties) toegenomen, terwijl verbeterde cryopreservatie het mogelijk maakt om niet gebruikte embryo’s voor een volgende cyclus of behandeling te bewaren. Net als in veel andere landen is in Nederland daarom ‘elective single embryo transfer’ (eSET) met cryopreservatie inmiddels de norm. Er wordt alleen voor ‘double embryo transfer’ (DET) gekozen bij een vooraf sterk verlaagde succeskans en bij een maternale leeftijd ≥ 38 jaar.2
Cryopreservatie betekent in dit verband dat boventallige embryo’s van goede kwaliteit worden ingevroren en bewaard om eventueel in volgende ‘cryo-cycli’ in de baarmoeder te worden geplaatst, waarvoor…
Artikelinformatie
Citeer dit artikel als
Patiëntenwensen bij IVF
Hoewel de wensen van patienten/clienten zeker zwaar moeten wegen en er in dit artikel ook aandacht is voor de mogelijke toename in complicaties voor de patient ontbreekt de notie dat tweelingzwangerschappen in Nederland ook een 3-4 maal verhoogd sterfterisico hebben tov eenlingen. Aansluitend kan geschat worden dat de afname in IVF-meerlingen in Nederland tussen 2003 en 2014 (een afname van rond 1300 eenlingbaby's) inmiddels heeft geleid tot een afname van de perinatale sterfte van 40-50 baby's per jaar. Dat roept de vraag op of het ethisch verantwoord is om een client aan een verhoogd risico op sterfte van haar kind bloot te stellen. Of is goed informeren over dat verhoogde sterfterisico, naast het verhoogde risico op complicaties voldoende?
Niet alleen maar goed informeren
Alleen maar goed informeren lijkt ons niet voldoende. Wij hebben gepleit voor een vorm van shared decision-making waarin artsen samen met hun patiënten verkennen op welke overwegingen een eventuele voorkeur voor DET berust en wat het gewicht daarvan is vergeleken met de argumenten voor eSET. Het grotere complicatierisico (inclusief de grotere kans op sterfte) van DET moet onderdeel zijn van die afweging. Maar het is niet zo dat eSET in alle gevallen de enig verdedigbare uitkomst van die besluitvorming zou zijn.
N.M.J. Achten, semi-arts gynaecologie en dr. W.J. Dondorp, bio-ethicus. Universiteit Maastricht, afd. Health, Ethics & Society (HES); Care and Public Health Research Institute (CAPHRI).
Prof.dr. B.W. Mol, gynaecoloog-epidemioloog. The Robinson Research Institute, School of Medicine, University of Adelaide; The South Australian Health and Medical Research Institute, Adelaide, Australia.
Ook nadelen van double embryo transfer
Ik ben het met de auteurs eens dat het voor een paar aantrekkelijk kan zijn een double embryo transfer te vragen, omdat zij dan mogelijk minder IVF pogingen hoeven te ondergaan om 2 kinderen te krijgen. Als de kans op zwangerschap tussen DET en eSET echter nauwelijks verschilt, zoals de auteurs zeggen, dan betekent dat, dat er bij DET regelmatig 1 embryo verloren gaat, want de meeste zwangerschappen na DET zijn eenlingzwangerschappen. Dat embryo had mogelijk nog wel een goede kans gemaakt in een cryo-cyclus, die in het algemeen weinig belastend of risicovol is. Een tweeling mag dan gewoon leuker zijn, de perinatale morbiditeit en mortaliteit weegt m.i. niet op tegen het verzoek om DET en dan hebben we het nog niet gehad over de (financiele) stress in het gezin, de verhoogde kans op scheiding van de ouders en het welzijn van de kinderen.
Ineke Janssen, gynaecoloog
Reactie auteurs: nadelen double embryo transfer
We zijn het er mee eens dat ‘gewoon leuker’ niet opweegt tegen de nadelen van DET – dat stond trouwens duidelijk in ons artikel. Onze boodschap was dat een verzoek om DET soms ook kan zijn ingegeven door minder triviale overwegingen en dat in dergelijke gevallen de keuze voor eSET niet per definitie de beste hoeft te zijn.
Nina Achten, semi-arts gynaecologie, Universiteit Maastricht
Twee embryos terugplaatsen op wens van ouders lijkt ondoordacht
Het zou wenselijk geweest zijn, de wens tot terugplaatsen van 2 embryos, ook te laten beoordelen door de kindergeneeskunde en de klinische genetica. Het belang van beide toekomstige kinderen lijkt nu ernstig tekort gedaan als de geneeskunde zou besluiten tot inwilligen van de wens van de ouders. Dergelijk overleg wordt bij voorkeur gedaan bij de voorbereiding van een koerswijziging.
Martinus Niermeijer, emeritus hoogleraar Klinische genetica