Pindakaas en medicijnen

Geneesmiddelenbedrijven verschillen op veel punten niet van een Unilever of een Mercedes-Benz. Het zijn beursgenoteerde bedrijven die een belofte aan hun aandeelhouders doen om de winst te maximaliseren. De gevolgen: de output van het bedrijf, of het nou pindakaas, een Mercedes S-Klasse of een geneesmiddel is, dient die belofte waar te maken.

Zo bezien zijn geneesmiddelenbedrijven niet beter of slechter dan andere beursgenoteerde eenheden. Ze doen allemaal wat je van ze kan verwachten binnen de geldende wetgeving (en soms daarbuiten, denk aan de Dieselgate, het illegaal vermarkten van risperdal in de VS, of pay-for-delay-afspraken, gewoon hier in de EU).

Het vraagstuk dure geneesmiddelen oplossen begint met geld uitgeven

Het maatschappelijke oordeel is overigens wel heel anders. Van een dure auto ligt niemand wakker. Die kan je niet betalen, dus die laat je staan. Maar als de pindakaas duurder wordt of als een geneesmiddel de hoofdprijs kost, ontstaat er maatschappelijke onrust. Niet gek, pindakaas is moeilijk een luxeproduct te noemen en een geneesmiddel wil je alleen als je het echt nodig hebt. Weinigen maken zich druk over winstmaximalisatie totdat het gevolg ervan raakt aan basisbehoeften. Geld verdienen aan andermans leed voelt niet goed.

Maar als een heel innovatiesysteem is ingericht op winstmaximalisatie, is er dan een alternatief? Dat is in het geval van geneesmiddelen helemaal niet eenvoudig. Geneesmiddelen zijn zo duur omdat slechts weinig investeringen in innovaties de eindstreep tot een werkend middel halen én omdat alle commerciële partijen die erbij betrokken zijn hun winst maximaliseren.

Het risico op falende investeringen is niet eenvoudig aan te pakken, maar de aard van de betrokken partijen wel. Waarom is er niet, net als in Australië, een door academische centra gevuld investeringsfonds waarmee ze bij kansrijke uitvindingen uit de eigen kliniek zelf steviger als financier en belanghebbende kunnen optreden? Het vraagstuk van dure geneesmiddelen duurzaam oplossen begint met geld uitgeven, zodat je eigenaarschap van producten niet uit handen geeft aan partijen wier maatschappelijk rol gedefinieerd is door het feit dat ze beursgenoteerd zijn.

En hoe lossen we het vraagstuk van die dure pindakaas dan op? 500 gram pinda’s een kwartiertje roosteren. Mixen met 1 eetlepel kokosolie, een beetje zout, wat honing en sambal badjak. Wel een jaarvoorraad maken, anders ben je veel duurder uit.