Perspectieven

Dit nummer illustreert dat veel zaken ingewikkelder zijn dan ze lijken, vooral als je ze beschouwt vanuit één perspectief. De terugkerende leveringsproblemen van goedkope geneesmiddelen bijvoorbeeld worden bijna reflectoir geweten aan het preferentiebeleid van de verzekeraars. Ons journalistiek onderzoek laat een veel complexer beeld zien waarin alle spelers in de leverantieketen een ander perspectief hebben en allemaal een andere schuldige aanwijzen (C3324).

Norbert Verweij en collega’s laten zien dat de oudste ouderen veel problemen hebben na een operatie voor colorectaal carcinoom (D517). Een 85-plusser opereren aan darmkanker lijkt vanuit het perspectief van de gemiddelde verpleeghuisarts misschien waanzin. Aan de andere kant zijn er natuurlijk steeds meer vitale ouderen, die nog lang niet in die verpleeghuizen zitten. Vanuit het perspectief van een chirurg is het begrijpelijk dat hij toch af en toe een 90-jarige opereert. Het belang van deze studie is dat ze helpt bij het gesprek met de patiënt en zijn of haar familie over de operatierisico’s.

Soms vraag ik me ook af of zaken niet nodeloos ingewikkeld worden gemaakt. In de VS is er veel aandacht voor chronische traumatische encefalopathie. Een aantal beroemde foot- en voetballers claimen – vooral ook voor de rechtbank – dat het bedrijven van deze sport de oorzaak is van hun psychische en neurologische symptomen. En dat is vanuit hun perspectief begrijpelijk of misschien zelfs wel opportuun. Everard Vijverberg et al. beschrijven deze aandoening als dementiewetenschappers en schetsen een vrij complex beeld (D465). Met het perspectief dat Dr. Harrison Stanford Martland al in 1928 de dementia pugilistica beschreven heeft, vraag ik mij dan weer af wat een nieuwe naam en classificatie, zonder behandelperspectief, nu bijdraagt aan de geneeskunde. Vooral als we allang weten dat harde klappen op je hoofd vermeden moeten worden.

Vijverberg en collega’s vertrouwen voor hun classificatie op de patholoog. Deze heeft immers het laatste woord en zijn of haar oordeel is de gouden standaard. Michael den Bakker schrijft in een prachtig commentaar vanuit het perspectief van de moderne patholoog dat dit niet meer waar is en eigenlijk nooit waar is geweest (D981). We moeten ons realiseren dat ook pathologisch onderzoek gewoon een test is, met soms beperkte testkenmerken. Dit feit wordt relevanter nu de ziekteclassificatie complexer is geworden, net als de analyses die pathologen uitvoeren. Den Bakker benadrukt dat we dit probleem deels kunnen omzeilen door meerdere perspectieven te betrekken bij de diagnosevorming via blinde medebeoordelaars en door uitslagen te bespreken in multidisciplinaire panels. Hij laat daar zelf ook direct een mooi voorbeeld van zien in een casus waarin toevoeging van het klinische perspectief leidt tot een revisie door de patholoog (D757).