Peritoneale lavage om intra-abdominale letsels te herkennen bij polytraumapatiënten

Rotterdam, mei 1987,

In dit artikel van de collegae Van der Werken et al. (1987;762-5) kan ik het moeilijk eens zijn met hun stellingname dat de laparoscopie een ingewikkelde onderzoekmethode is die, evenals de scintigrafie en de angiografie, niet op een goed uitgeruste EHBO-afdeling mogelijk zou zijn. Zij kan namelijk even zo goed als de buikholtespoeling onder plaatselijke verdoving worden verricht. Of een laparoscopie bij polytraumapatiënten meer informatie kan brengen dan de lavage is mij onbekend, zoals dit een reden kan zijn om van dit onderzoek af te zien. Niettemin zijn subcapsulaire hematomen van lever en milt laparoscopisch goed diagnostiseerbaar.1 Overigens is via de laparoscoop een lavage van de buikholte zonder meer uit te voeren.

De auteurs achten het waarschijnlijk dat tweemaal een subcapsulaire bloeding bestond, welke begrijpelijkerwijs niet door lavage aan het licht kwam maar dus wel als fout-negatief voor een intra-abdominaal letsel aangemerkt kan worden. De bevinding perforatie van de laatste ileumlis dient mijns inziens ook als fout-negatief te worden beschouwd, al berust deze op een verkeerde interpretatie.

Een andere opmerking is dat bij vrouwelijke traumapatiënten zonder bekken- en beenfracturen de peritoneale lavage op eenvoudiger wijze via een Douglas-punctie kan worden uitgevoerd. Een bijkomend voordeel van deze toegangsweg tot de buikholte is dat intra-abdominaal vocht zich veelal in de Douglas-holte verzamelt.

Tilburg, juni 1987,

Hoewel wij zelf geen ervaring met laparoscopie bij polytraumapatiënten hebben, durven wij toch ons standpunt te handhaven dat het in deze specifieke situatie een ingewikkelde onderzoekmethode is. De mededeling van collega Hoynck van Papendrecht dat ‘zij ook onder plaatselijke verdoving kan worden verricht’ verandert daaraan niets. Het gebruik van sedativa bij ernstige ongevalspatiënten1 met multipele verwondingen en een instabiele bloeddruk is niet ongevaarlijk. Nadelen zijn tevens dat bij dit onderzoek de buikholte met een ruime hoeveelheid gas moet worden opgeblazen en dat een laparoscopist voor een juiste beoordeling nogal wat ervaring zal moeten hebben. Onder deze omstandigheden verkiezen wij de meest eenvoudige en snelste methode, die ook in handen van minder ervaren onderzoekers veilig en betrouwbaar is gebleken. Om dezelfde redenen zijn wij tegenstanders van punctie van het cavum Douglasi omdat daardoor peritoneale lavage beslist niet eenvoudiger zal worden.