Pathofysiologie en behandeling van sikkelcelziekte

– Sickle-cell disease is a hereditary haemoglobinopathy caused by a mutation in the β-globin gene. The disease is characterised by recurrent vaso-occlusive crises resulting in severe organ damage and a sharply reduced life expectancy.

– The formation of haemoglobin-S polymers in hypoxic conditions plays a pivotal role in sickle-cell disease and produces the characteristic phenotype of sickle-shaped erythrocytes that promote vaso-occlusion.

– Endothelial cell activation, enhanced erythrocyte and leukocyte adhesion, vasoconstriction and coagulation activation play an important role in vaso-occlusive crises.

– Treatment of pain and hydration remain the main interventions in the management of vaso-occlusive crises. Hydroxyurea has been shown to prevent vaso-occlusive crises by increasing the amount of foetal haemoglobin.

– Allogeneic stem-cell transplantation is the only curative therapy. However, transplantation-related mortality, graft-versus-host disease and the limited availability of HLA-identical donors restrict this therapeutic option.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1144-9

Samenvatting

– Sikkelcelziekte is een erfelijke hemoglobinopathie die wordt veroorzaakt door een mutatie in het β-globinegen. De ziekte wordt gekenmerkt door het optreden van vaso-occlusieve crises, die tot ernstige orgaanschade en een sterk verminderde levensverwachting leiden.

– Centraal in de pathofysiologie van sikkelcelziekte staat de vorming van HbS-polymeren, die verantwoordelijk zijn voor de karakteristieke sikkelvorm die de erytrocyten bij deoxygenatie aannemen.

– Endotheelactivatie, versterkte erytrocyten- en leukocytenadhesie, vasoconstrictie en stollingsactivatie spelen een belangrijke rol in de pathofysiologie van vaso-occlusieve crises.

– Adequate pijnstilling en hydratie vormen nog altijd de belangrijkste pijlers van de behandeling van vaso-occlusieve crises. Hydroxycarbamide is een effectief geneesmiddel bij de preventie van deze crises. Het werkingsmechanisme berust vooral op het vergroten van de hoeveelheid foetaal hemoglobine.

– De enige curatieve therapie is allogene stamceltransplantatie. Gezien de transplantatiegerelateerde sterfte, omgekeerde afstoting (‘graft versus host’-ziekte) en de beperkte beschikbaarheid van HLA-identieke donoren wordt deze therapie maar beperkt toegepast.

Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:1144-9