Oud en in de war

Heel af en toe zag ik hem in de wijk lopen, rugzakje op en altijd vlak langs de huizen. 20 jaar geleden had ik hem met een psychotische stoornis een tijdje laten opnemen, nadien kwam hij nooit meer. Ik ging er vanuit dat hij helemaal niet meer in de praktijk was ingeschreven en formeel was dat ook zo. Totdat ik door de ouderenpsychiater werd opgebeld met de vraag of ik hem nog kende en wel eens zag. Het ging niet goed. Hij had mij als huisarts opgegeven. Blijkbaar was de patiënt trouwer aan de dokter dan andersom. Doe een gedachte-experiment: vul de welwarende gemeente Bloemendaal met oudere patiënten met schizofrenie. Het aantal villabewoners in deze gemeente is nu net zo groot als het totaal aantal oudere schizofrenen in Nederland. Of verzamel alle oudere mensen met een verstandelijke handicap in een dergelijke gemeente. Hoe zouden de voorzieningen er dan uit zien?

Verzamel ze toch maar niet, u gaat immers terug in de tijd. Psychiatrische patiënten en mensen met een verstandelijke handicap wonen al lang in uw wijk en niet meer in verzamelgebouwen in lommerrijke uithoeken van het land. Ze zouden uw spreekuur moeten bezoeken en u zou hen oud moeten zien worden. Niet alleen huisartsen maar ook andere specialisten zouden van tijd tot tijd mensen met een ernstige psychiatrische stoornis op hun spreekuur moeten zien. Stoornissen die volgens Paul Meesters en collega’s meestal niet overgaan (A4701).

Somatisch georiënteerde specialisten moeten ze ook zien: de oudere, vaak mannelijke patiënt die fors rookt en een beetje in de war lijkt. Ook schizofrene patiënten krijgen immers somatische klachten bij het ouder worden, en misschien nog wel veel meer dan hun ogenschijnlijk normale leeftijdsgenoten. Toch ontkom ik niet aan het idee dat dat niet zo is. Patiënten mijden zorg en dokters vergeten hen. De merkwaardige scheiding tussen curatieve – lees: somatische – zorg en bijvoorbeeld de ggz of de zorg voor verstandelijk gehandicapten zorgt voor grote problemen bij kwalitatief goede zorg voor deze speciale groepen ouderen. Preventie van hartvaatziekten, behandeling van diabetes, COPD-zorg, het kan voor deze groepen allemaal veel beter als we met zijn allen wat meer generalistisch zouden werken. De veerkracht van deze kwetsbare en bijzondere groepen biedt zeker aanknopingspunten zoals Meesters dat ook beschrijft.

Over het thema ‘generalisme, specialisatie en veiligheid’ gaat ook de jaarlijkse NTvG-dag op 3 november (zie www.ntvg.nl/ntvgdag), een mooie gelegenheid niet alleen deze datum maar ook dit thema op uw agenda te zetten.