Optimaliseren van het antibioticabeleid in Nederland. VI. SWAB-advies: geen selectieve decontaminatie bij beademde patiënten op de intensive care

- The Working Party on Antibiotic Policy (Dutch acronym is SWAB) has issued a guideline in which the pro and cons of the routine use of selective decontamination (SD) in patients in intensive care (IC) on mechanical ventilation are compared in order to decide whether SD is indicated.

- The effectiveness of SD in IC patients was evaluated in 28 prospective, randomized studies.

- In most studies a significant reduction in the incidence of pneumonia was demonstrated. The incidence of pneumonia in the control groups varied from 5 to 85. The reduction in the incidence of pneumonia seems to have no effect on duration of mechanical ventilation and IC unit stay or the use of antibiotics.

- No effect on IC mortality was demonstrated. However, only major reductions could have been demonstrated with the size of the studies carried out so far. A significant reduction of about 20 was suggested in two meta-analyses. The validity of these meta-analyses is questionable.

- Based on the data available, it is not possible to reach the conclusion that SD will be cost-effective.

- The size of the studies is too small and the study duration too short to prove that the use of SD, if applied on a large scale, might not eventually lead to development of resistance. Selection of micro-organisms that are already intrinsically resistant or had already acquired resistance to one of the agents used, has been demonstrated.

- In the absence of clearly demonstrated advantages (decrease in mortality, reduction in the use of antibiotics, cost-effectiveness), the routine use of SD in IC patients on mechanical ventilation is not recommended.

Samenvatting

- De Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB) heeft een richtlijn opgesteld waarin de afweging wordt gemaakt of er een plaats is voor het toepassen van selectieve decontaminatie (SD) als methode van infectiepreventie bij beademde intensivecarepatiënten.

- Deze richtlijn is samengesteld op grond van een analyse van de wetenschappelijke gegevens, gerapporteerd in 28 prospectieve, gerandomiseerde onderzoeken naar de effecten van SD.

- Het gebruik van SD geeft in de meeste onderzoeken een (significante) reductie van het aantal diagnosen ‘pneumonie’. In de controlegroepen varieerden de percentages patiënten bij wie de diagnose ‘pneumonie’ was gesteld van 5 tot 85. De reductie van het aantal pneumoniediagnosen gaat niet gepaard met een verkorting van de beademings- of verpleegduur of een vermindering van het totale antibioticagebruik.

- Het aantal patiënten in de onderzoeken is klein, waardoor een effect van SD op sterfte moeilijk te beoordelen is. De resultaten van 2 recente meta-analysen suggereren een reductie van 20. Een kritische houding tegenover de validiteit van deze meta-analysen is echter gerechtvaardigd.

- Een uitspraak over kosteneffectiviteit van SD is onmogelijk omdat een deugdelijke kosten-batenanalyse niet is uitgevoerd.

- SD gaat gepaard met selectie van intrinsiek resistente micro-organismen. De bestudeerde patiëntenaantallen zijn zo klein en de onderzoeken duurden zo kort dat niet kan worden vastgesteld of het toepassen van SD op grote schaal leidt tot ontwikkeling van klinisch relevante resistentie tegen de gebruikte antibiotica.

- Zolang voordelen van SD (toename van het percentage overleving, reductie van antibioticagebruik, kosteneffectiviteit) niet zijn aangetoond, wordt het routinematig gebruik van SD bij beademde intensive-carepatiënten niet geadviseerd.