Open deur

Deze week ontving ik meer dan 15 mailberichten van nieuw gestarte medisch wetenschappelijke tijdschriften. De opzet van deze kattebelletjes is vrij uniform. Ik word steevast gewezen op het bestaan van een (nieuw) tijdschrift en het grote belang ervan voor de wetenschap. Meestal volgt dan een compliment en de opmerking dat mijn bijdrage aan het vakgebied dat het tijdschrift bestrijkt ‘groot’ geweest zou zijn. Men eindigt meestal met een wervende uitnodiging om een bijdrage te schrijven voor dat tijdschrift. Ik krijg uit die berichten nu niet het gevoel dat men erg selectief is, want als MDL-arts krijg ik uitnodigingen om te schrijven voor urologische bladen, maar ook voor die voor dermatologen of neurologen. Deze tijdschriften zijn vrijwel allemaal ‘open access’. Dat wil zeggen dat mijn bijdrage na publicatie voor iedereen via het internet vrij toegankelijk is. Dat klinkt allemaal erg fraai, maar de keerzijde is dat de auteur, ik dus, voor de kosten van de publicatie opdraait. Dit is echter geen beletsel geweest voor een onstuimige groei, want het aantal open-accesstijdschriften is inmiddels de 10.000 bijna gepasseerd. Blijkbaar is het dus een erg profijtelijk model. Hoe meer er gepubliceerd wordt, hoe meer er verdiend wordt. Dat dit ten koste gaat van de selectiviteit bleek recentelijk uit een experiment van een van de journalisten van Science. Hij verzon een artikel over een nieuwe kankerbehandeling dat met opzet vele fouten bevatte. Hij stuurde dit naar een groot aantal open-accesstijdschriften en zonder veel moeite werd het door maar liefst 157 daarvan aanvaard. Ontnuchterend nieuws en tekenend voor de situatie als economische belangen de overhand krijgen boven de wetenschap. Blijkbaar vond men publiceren belangrijker dan selecteren. Als Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde doen wij het volstrekt anders. Wij willen aan elk artikel waarde toevoegen. Samen met onze sectieredacteuren en referenten selecteren we de beste manuscripten die we vervolgens redigeren en voorzien van illustratief beeld. We scheppen extra inhoud die via een QR-reader toegankelijk is en maken CME-vragen waarmee u als lezer uw nascholingspunten kunt halen. Dit zorgt ervoor dat getoetste wetenschappelijke kennis op een plezierige wijze wordt opgediend. En ook deze week is dat weer het geval. Een bijzondere plaats verdient het artikel over smaakverlies (A6483). Blijkbaar heeft ongeveer 5% van de mensen last van een vorm van smaakverlies en dit gaat gepaard met een verlies aan kwaliteit van leven. Agnes van Sonderen en haar collega’s geven een fraai overzicht en schrijven dat behandeling met zink mogelijk effectief kan zijn. Voor mij was dat geen open deur.