Ongeneeslijk. Niet uitbehandeld.

U heeft ze vast zien hangen in de abri’s door het hele land. Een prachtige fotoserie van PZNL om palliatieve zorg onder de aandacht te brengen. Het kan wat mij betreft niet vaak genoeg gezegd worden: ‘uitbehandeld’ zou uit ons collectieve artsenvocabulaire moeten worden geschrapt. De weinige moed zakt de patiënt in de schoenen. Uitbehandeld, opgegeven, gaat u maar naar huis.

Nu we ook steeds langzamer sterven moeten wij, dokters, ook onze verantwoordelijkheid nemen voor de mensen die blijven leven, ondanks dat allerlei potentieel dodelijke ziektes grip op hen proberen te krijgen. Daar wringt de schoen natuurlijk ook. Enerzijds moeten we op tijd leren spreken over de eindigheid van het leven – vooral over het medisch handelen daarbij – en anderzijds zijn we verplicht om al onze kennis en kunde in te zetten om mensen niet te vroeg te laten sterven.

‘Er wordt volop behandeld in het hospice, juist daar’

Dit is geen echte tegenstelling, dat weten we wel als dokters en verpleegkundigen. Het is prettiger iets te doen, dan te laten. En het is moeilijk om rustig te blijven als de patiënt je voor de voeten werpt dat als jij niets doet, hij dan dood gaat. Dus dan is een ‘laatste-kans-chemo’ uit de la opvissen toch weer een optie. Het is een continuüm: schakelen van curatie naar palliatie. Nergens in deze fases past het woord ‘uitbehandeld’, zoals PZNL terecht stelt. Patiënten voelen zich weggezet met dit woord, ‘niet meer de moeite om je best voor te doen’.

Ondertussen ben ik in het hospice waar ik werk meer dokter dan in de spreekkamer van mijn huisartspraktijk. In de praktijk ben ik dokter, maatschappelijk werker en moeder. Er wordt veel gewikt, gewogen en afgewacht. Juist in het hospice wordt mijn deskundigheid als dokter gevraagd. Creatief zijn met pillen, maar een korte tijd om succes te behalen en blijven nadenken over welke verklaringen er zijn voor de pijn, de misselijkheid en het energieverlies. Dit alles in aanvulling op de deskundigheid van de andere formele en informele disciplines en met nauwelijks aanvullende diagnostiek.

Er wordt volop behandeld in het hospice, juist daar. ‘Even afwachten’, de meest gevleugelde huisartsuitdrukking, is er niet bij. Volop behandelen om bij te kunnen dragen aan het uiteindelijke doel: rust brengen zodat de patiënt met zijn naasten kan komen tot een afscheid, in balans, en de symptomen onder controle houden. Uitbehandeld? Zeker niet!