Van confectie naar maatwerk

Ondersteuning van patiënten bij zelfmanagement*

Onderzoek
Nathalie Eikelenboom
Jan van Lieshout
Annelies Jacobs
Frank Verhulst
Joyca Lacroix
Aart van Halteren
Maarten Klomp
Ivo Smeele
Michel Wensing
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2016;160:D758
Abstract

Samenvatting

Doel

Het doel van dit onderzoek is het effect onderzoeken van gepersonaliseerde zelfmanagementondersteuning op patiëntactivatie (kennis, vaardigheden, eigen effectiviteit) en zelfmanagementgedrag.

Opzet

Clustergerandomiseerde trial in 15 huisartspraktijken (Nederlands Trial Register nr.: NTR 3960).

Methode

Patiënten van 18 jaar of ouder met een chronische aandoening werden uitgenodigd voor deelname. De ‘Self-management screening’(SeMaS)-vragenlijst – die barrières voor zelfmanagement in beeld brengt – werd gebruikt als instrument voor gepersonaliseerde zelfmanagementondersteuning. Praktijkondersteuners (POH’s) in de interventiepraktijken werden 2 h getraind in het gebruik van SeMaS en het personaliseren van zelfmanagementondersteuning op basis van het SeMaS-profiel. Patiënten vulden bij aanvang en na 6 maanden vragenlijsten in over patiëntactivatie (PAM-13) en leefstijl. Uit vragenlijsten en patiëntendossiers werden gegevens gehaald over het toepassen van individuele zorgplannen, verwijzingen naar zelfmanagementinterventies, zelfmetingen en gebruik van de zorg. De gegevens werden geanalyseerd met multipele multilevel regressieanalyses.

Resultaten

Na 6 maanden was er geen verschil in patiëntactivatie tussen de controlegroep (n = 348) en de interventiegroep (n = 296). 29,4% van de patiënten in de interventiegroep voerde zelfmetingen uit, tegen 15,2% in de controlegroep (regressiecoëfficiënt r = 0,9; p = 0,01). Volgens de per-protocol-analyse (controle: n = 348; interventie: n = 136) hadden in de interventiegroep meer patiënten een individueel zorgplan (r = 1,3; p = 0,04) en deden meer patiënten zelfmetingen (r = 1,0; p = 0,01).

Conclusie

Gepersonaliseerde zelfmanagementondersteuning met de SeMaS-methode stimuleert het doen van zelfmetingen en het gebruik van het individuele zorgplan. De interventie had geen effect op patiëntactivatie of leefstijl. De positieve secundaire uitkomsten geven reden de verdere potentie van het instrument nader te onderzoeken.

Auteursinformatie

* Dit onderzoek werd eerder gepubliceerd in The British Journal of General Practice (2016;66:e354-61) met als titel ‘Effectiveness of personalised support for self-management in primary care: a cluster randomised controlled trial’. Afgedrukt met toestemming.

Radboudumc, Afd. Radboud Institute for Health Sciences, Scientific Center for Quality of Healthcare (IQ healthcare), Nijmegen.

N. Eikelenboom, MSc, biomedisch wetenschapper (tevens: Zorggroep DOH); dr. J. van Lieshout, huisarts-onderzoeker; dr. A. Jacobs, medisch socioloog.

Doen en Blijven Doen, Eindhoven.

Drs. F. Verhulst, psycholoog.

Philips Group Innovation, Research, afd. Brain, Behavior & Cognition, Eindhoven.

Dr. J. Lacroix, onderzoeker; prof.dr. A. van Halteren, onderzoeker (tevens: VUmc Amsterdam).

Zorggroep DOH, Eindhoven.

Drs. M. Klomp, huisarts.

NHG, afd. Implementatie, Utrecht.

Dr. I. Smeele, huisarts.

University Heidelberg, afd. General Practice and Health Services Research, Heidelberg, Duitsland.

Prof.dr. M. Wensing, onderzoeker.

Contact N. Eikelenboom, MSc (n.eikelenboom@zorggroepdoh.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: ROS-Robuust en Philips Research gaven financiële ondersteuning voor dit onderzoek. F. Verhulst ontving vergoedingen van zorggroep DOH tijdens dit onderzoek; hij heeft ‘Doen en Blijven Doen’ geregistreerd als intellectueel eigendom. ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Auteur Belangenverstrengeling
Nathalie Eikelenboom ICMJE-formulier
Jan van Lieshout ICMJE-formulier
Annelies Jacobs ICMJE-formulier
Frank Verhulst ICMJE-formulier
Joyca Lacroix ICMJE-formulier
Aart van Halteren ICMJE-formulier
Maarten Klomp ICMJE-formulier
Ivo Smeele ICMJE-formulier
Michel Wensing ICMJE-formulier
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties