Nieuws: waarde en waarheid

De meesten van ons zullen naast het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde ook wel een of meer kranten lezen. Andere communicatiemiddelen (radio, televisie, twitter) worden eveneens ingezet om op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen. Hoe waarheidsgetrouw de beschrijving van al die ontwikkelingen is, valt niet altijd goed op te maken. Het leven is een dynamisch proces en elke verandering zorgt dan ook voor een beetje ‘nieuws’. De waarde die dat nieuws heeft, is natuurlijk voor iedereen verschillend en ook wordt onze interpretatie van het nieuws sterk gekleurd door eigen emoties. Dat maakt het vaak lastig om nieuws goed op waarde te schatten. In kantiaanse zin zouden we het zelfs kunnen hebben over ‘nieuws an sich’ en over onze beleving van het nieuws. Dat laatste is overigens wel erg interessant, zoals ik zelf in de afgelopen weken heb mogen ervaren.

Ter verduidelijking het volgende. Een uitspraak van dokter A over de mogelijke betekenis van een bepaalde afwijking voor het functioneren van sommige individuen (groep B) wordt opgepikt door de pers. Vervolgens wordt dokter C, die hierover iets zinnigs zou kunnen zeggen, gevraagd om commentaar. Dokter C nuanceert de uitspraken van dokter A en probeert het wat beter in perspectief te plaatsen. Daarmee hoopt hij ook groep B enigszins gerust te kunnen stellen. Wat er vervolgens gebeurt, is haast niet te bevatten. Er ontstaat ineens een soort vijandigheid bij sommige individuen uit groep B, die zich geheel richt op dokter C. Kennelijk wordt de interpretatie van het nieuws zozeer door persoonlijke elementen beïnvloed dat de waarde van het nieuws de waarheid van het nieuws (het nieuws an sich) volledig naar de achtergrond dringt. Wanneer men zich even in de positie van dokter C verplaatst (en ik kan dat vrij aardig), realiseert men zich pas hoe moeilijk de balans tussen waarde en waarheid van nieuws te reguleren is.

Ook in ons tijdschrift presenteren we elke week weer nieuws, zowel in de vorm van artikelen als in de vorm van nieuwsberichten. Wij proberen daarbij een zo groot mogelijke waarde te koppelen aan een zo dicht mogelijke benadering van de waarheid. Dat zal de ene keer beter lukken dan de andere. Wij mogen in voorkomende gevallen terechtgewezen worden, als het maar is op basis van waardevolle argumenten, niet van emoties.