Systematische review en meta-analyse

Muziek vermindert angst en pijn rond operaties*

Strip van een operatietafel waar de artsen muziekinstrumenten spelen.
Dubbelpublicatie
A.Y. Rosalie Kühlmann
Leonard F. Kroese
J. (Hans) Jeekel
Citeer dit artikel als
Ned Tijdschr Geneeskd. 2018;162:D3186
Abstract

Samenvatting

Doel

Onderzoeken wat de effecten zijn van muziek op angst en pijn rond operaties.

Opzet

Systematische review en meta-analyse van gerandomiseerde, gecontroleerde onderzoeken (RCT’s).

Methode

In 11 elektronische databases zochten wij naar RCT’s waarin het effect van muziekinterventies op angst en pijn voor, tijdens of na operatie bij volwassenen was onderzocht. Artikelen gepubliceerd in de periode van 1 januari 1980 tot 20 oktober 2016 werden onafhankelijk tweevoudig doorzocht door 4 personen en de onderzoeksgegevens van relevante artikelen werden steeds door 2 personen onafhankelijk van elkaar geëxtraheerd. Effectgroottes werden berekend als gestandaardiseerd gemiddelde-verschil (SMD) met een ‘random effect’-analyse. De mate van heterogeniteit van de RCT’s onderzochten wij met subgroepanalyses en meta-regressieanalyses. De review werd geregistreerd in de PROSPERO-database onder nummer CRD42016024921.

Resultaten

In totaal namen wij 92 RCT’s (7385 patiënten) op in onze systematische review, waarvan 81 ook in de meta-analyse. Bij patiënten die een muziekinterventie kregen zagen wij een statistisch significante afname van angst (SMD: -0,69; 95%-BI: -0,88- -0,50) en van pijn (SMD: -0,50; 95%-BI: -0,66- -0,34) ten opzichte van controlegroepen die geen interventie kregen. Na correctie voor beginwaarden was de afname nog groter, zowel van angst (SMD: -1,41; 95%-BI: -1,89- -0,94) als van pijn (SMD: -0,54; 95%-BI:-0,93- -0,15). Wij vonden ook een statisch significante vermindering van postoperatieve pijn bij patiënten die een muziekinterventie hadden gekregen tijdens een operatie onder algehele narcose, vergeleken met de controlegroep (SMD: -0,41; -0,64- -0,18). Het risico op bias werd geschat als gemiddeld tot hoog.

Conclusie

Muziekinterventies vóór, tijdens of na een operatie leiden tot minder angst en pijn bij volwassen patiënten.

Auteursinformatie

Erasmus MC, Rotterdam. Sophia Kinderziekenhuis, afd. Kinderchirurgie: drs. A.Y.R. Kühlmann, arts-onderzoeker (thans: anios intensive care, Westfriesgasthuis, Hoorn); afd. Chirurgie: dr. L.F. Kroese, arts-onderzoeker (thans: aios chirurgie; Reinier de Graaf Gasthuis, Delft); afd. Neurowetenschappen: em.prof.dr. J. Jeekel, chirurg.

Contact A.Y.R. Kühlmann (a.kuhlmann@erasmusmc.nl)

Belangenverstrengeling

Belangenconflict en financiële ondersteuning: er zijn mogelijke belangen gemeld bij dit artikel. Voor de oorspronkelijke publicatie in The British Journal of Surgery ontvingen de auteurs financiële ondersteuning van Stichting Coolsingel, Rotterdam, and Stichting Swart-van Essen, Rotterdam. ICMJE-formulieren met de belangenverklaring van de auteurs zijn online beschikbaar bij dit artikel.

Verantwoording

De oorspronkelijke publicatie telde naast de huidige auteurs ook de volgende medeauteurs: prof.dr. M.G.M. Hunink, prof.dr. M. van Dijk en drs. A. de Rooij. Biomedisch informatiespecialist W. Bramer leverde met zijn expertise een bijdrage aan de zoekstrategie voor de literatuur. Drs. K. Hagoort gaf kritisch commentaar op de Engels- en Nederlandstalige versie.

Auteur Belangenverstrengeling
A.Y. Rosalie Kühlmann ICMJE-formulier
Leonard F. Kroese ICMJE-formulier
J. (Hans) Jeekel ICMJE-formulier
Hoe helend zijn ‘healing environments’?
Heb je nog vragen na het lezen van dit artikel?
Check onze AI-tool en verbaas je over de antwoorden.
ASK NTVG

Ook interessant

Reacties